🔅 آیه ۳۸ سوره اعراف به وضعیت رهبران باطل و پیروان آنها در جهنم اشاره دارد. 🔰از صحنه‏ هاى تکان‏ دهنده قیامت، گفتگوى دوزخیان با یکدیگر، به ویژه با سران و بزرگانى است که سبب جهنّمى شدن آنان شده ‏اند. به همین جهت آنجا دوستان بى‏ تقوا نیز با هم دشمن مى‏ شوند. «الاخلاّء یومئذ بعضهم لبعض عدوٌّ الاّ المتّقین»، 🔰 گاهى هم تقاضا مى ‏کنند که عاملان گمراهى خود را ببینند و پایمالشان کنند. «أرِنَا الّذین اضلاّنا من الجنّ و الانس نجعلهما تحت أقدامنا» و گاهى اطاعت از بزرگان را عامل سقوط خویش مى‏ دانند. «أطعنا سادتنا و کُبرائنا و اضلّونا السبیلا» 🔰 امّا انسان داراى اختیار و آزادى عمل است و نمى‏ تواند انحراف و خطاى خود را تنها به گردن دیگران اندازد.   🍃امام صادق (ع) فرمودند: مراد از رهبران «هؤلاء اضلّونا»، رهبران فاسد و ائمّه‏ ظلم و جور مى ‏باشد. 🔰در قیامت رهبران جور و پیروان آنها، هرکدام دو برابر عذاب مى‏ شوند، زیرا قرآن در پاسخ تقاضاى منحرفان براى عذاب دو برابر رهبران خود مى ‏فرماید: هم رهبران دو برابر کیفر دارند و هم پیروان آنها، «لکلٍ‏ّ ضِعف» رهبران، چون هم خود منحرف شدند و هم دیگران را منحرف کردند، و امّا پیروان آنها نیز براى انحراف خود و براى اینکه با پیروى و حمایت خود به رهبران باطل رونق دادند.  📝پیام ها ۱- در بهشت، کینه و دشمنى نیست، سراسر صلح و صفاست ولى در جهنّم، افراد یکدیگر را لعن و نفرین مى‏ کنند. «لَعَنت أختها» چنانکه در آیه ۲۵ سوره‏ عنکبوت مى‏ خوانیم: «یکفر بعضُکم ببعض و یَلعَنُ بعضُکم بعضاً»  ۲- جنّ نیز مانند انسان، تکلیف دارد و گنهکاران هردو سرنوشتى مشابه دارند و در یک دوزخ قرار مى‏ گیرند. «الجنّ والانس فى النار... لعنت اختها»   ۳- کفّار، یکباره وارد دوزخ نمى‏ شوند، بلکه به ترتیب و نوبت. «کلما دخلت»  ۴- ولایت‏ ها، محبّت‏ ها و حمایت‏ هاى غیر الهى، در قیامت به کینه و نفرین و دشمنى تبدیل مى‏ شود. «لعنت اُختها»  ۵ - در قیامت، همه مى‏ کوشند گناه خود را به گردن دیگرى اندازند یا براى خود شریک جرم پیدا کنند. «هؤلاء اضلّونا»  ۶- گاهى انسان کیفرهایى مى‏ بیند که خود آگاه نیست. «ولکن لا تعلمون»  💠 پیام صفحه ۱۵۵ قرآن ⚜ قرارگاه یاوران ولایت دامغان @yavarane_velayat_damghan