#فقه_نظامات-3
📝 اجتهاد: آیا اینکه پس از چهل سال، هنوز در رابطه با امکان و چیستی فقه نظام گفتگو می‌شود، حاکی از فقدان تلاش کافی در این زمینه نیست؟
✳ حاج‌ابوالقاسم: پاسخ این سؤال مثبت است. البته به‌عنوان یکی از ادله بر این مدعا که ما هنوز در ابتدای راه هستیم، دلیل خوبی است اما مهم‌تر از این، آن چیزی است که شما در سطح جامعه مشاهده می‌کنید. برای اینکه بدانیم حوزه در ابتدای راه است یا مسیر را تا حدی طی کرده است، نگاهی به ساختارهای اجتماعی می‌تواند پاسخگوی این سؤال باشد. وقتی به عرصه‌های مختلف مثل اقتصاد، فرهنگ و سیاست نگاه می‌کنیم می‌بینیم که سؤال‌های متعددی وجود دارد که بر زمین‌مانده و حوزه‌ها برای پاسخگویی به این سؤالات اقدام جدی انجام نداده‌اند. اگرچه در گوشه و کنار تلاش‌هایی صورت گرفته است اما این تلاش‌ها، تلاش‌های فردی و از روی دغدغه‌ی شخصی برخی از دغدغه مندان بوده است؛ اما ماهیت حوزه به‌عنوان یک تشکیلات منسجم که دغدغه اصلی نسبت به پاسخگویی مسائل دینی را دارد و بالاتر از پاسخگویی، راهبری دینی جامعه به عهده حوزه است، در این زمینه اقدام لازم و شایسته را انجام نداده است.
📝 اجتهاد: عملکرد مراکز متولی فقه حکومتی در سال‌های پس از انقلاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
✳ حاج‌ابوالقاسم: مراکزی که شکل‌گرفته باید یک آسیب‌شناسی جدی بشود تا ببینیم در چه وضعیتی هستند و چه مقدار موفق بوده‌اند. به‌طورکلی نمی‌توانم این مراکز را به یک‌چشم نگاه بکنم. بعضی‌ها موفق‌تر و بعضی‌ها کمتر توفیقاتی داشته‌اند. حالا شاید علت اصلی عدم توفیق کامل این مراکز و مؤسسات این است که از منظر فقه که ستون فقرات حوزه‌ها هست، به ساخت نظامات اجتماعی نگریسته نشده است. برای ساخت نظامات اجتماعی از تعالیم قرآن و حدیث آن‌گونه که باید بهره برده نشده است.
🔸 من به جرأت عرض می‌کنم که قرآن و حدیث در ساختار اجتماعی ما حضور شایسته‌ای ندارند. ما در جهت اقامه دین، موفق نبوده‌ایم. البته توفیق نسبی بوده اما توفیق کامل حاصل نشده است و طبیعتاً مراکزی هم که فعالیت کرده‌اند هرکدام از یک منظر به مسئله پرداخته‌اند اما اینکه از منظر فقه و با تکیه و توجه به تعالیم انسان‌ساز قران و حدیث به پاسخگویی و یا تولید نظامات اجتماعی بپردازد نداشتیم یا کمتر داشته‌ایم.
🔸 گاهی از پایگاه فلسفه خواستند در این مباحث ورود کنند و گاهی خواستند از پایگاه علوم انسانی غربی مسائل کشور را حل‌وفصل کنند؛ اما آنچه مزیت رقابتی حوزه‌ها بوده و هست؛ یعنی فقاهت به معنی اصلی‌ترین روش برای استنباط دلیل احکام الله، متناسب با نیازهای نظام ما در طول این چهل سال، اتفاق نیفتاده و شادی اصلی‌ترین آسیب مراکزی که در طول این چند سال فعالیت داشته‌اند همین است که رویکرد غالب آن‌ها رویکرد فقهی و بر مبنای تعالیم قرآنی و اهل‌بیت علیهم‌السلام نبوده است.
🌿🌿🌿
@salmanraoofi