🌺 اسلامی‌‌سازی علوم انسانی از دیدگاه #علامه_مصباح 🔹بايد توجه داشته باشيم که هر علمي که از آيات و روايات استخراج مي‌شود را هم نمي‌توان علم ديني قلمداد کرد، چرا که برخي از اين معلومات (همچون مثال‌هاي قرآن) تنها نقشي ابزاري براي تبيين هدف دين دارند و خود جزئي از علم ديني نيستند. 🔹با توجه به تعاريف علم (کشف حقيقت) و دين (برنامه جامع فردي و اجتماعي، دنيوي و اخروي) ترکيب علم ديني شکل مي‌گيرد. در تعريف صحيح علم ديني بايد شأن ذاتي دين و هدف اصلي آن حفظ شود که همانا بيان حقايقي است که دسترسي به آن‌ها از راه‌هاي متعارف و عمومي فهم امکان‌پذير نيست. 🖊 #علامه_محمدتقی_مصباح_یزدی: 🔖قسمت اول ▫️متن پيش‌رو ديدگاه‌هاي حضرت آيت‌الله مصباح يزدي ـ‌مد ظله‌ـ درباره "علم ديني و اسلامي‌سازي علوم انساني‌" است كه از آثار معظم‌له استخراج و در قالب پرسش و پاسخ تنظيم گرديده و پيش از اين با تغييراتي در شماره 86 ماهنامه معارف منتشر شده است. 1⃣ از آن‌جا که برخي قائل به توليد علوم ديني در تمامي حوزه‌ها (افراط) و برخي اصولاً مخالف امکان علم ديني (تفريط) و برخي اسلاميزه کردن علوم را تنها در حيطه علوم انساني مي‌دانند، به نظر شما در عبارت «توليد علم ديني» مراد از «علم» و «علم ديني» چيست؟ 🔸بعد از دوران رنسانس در اروپا تحولاتي جهاني در عرصه آموزش اتفاق افتاد که سبب شد بسياري از ارزش‌هاي علمي روز، جايگاه خود را از دست داده و ارزش‌هاي ديگري جايگزين آن‌ها شود. 🔸اين موضوع سبب ايجاد تقابل و تعارض ميان علوم قديم (علوم ديني) و جديد (علوم تجربي) شد که تا مدت‌ها باعث بروز بحران فکري و مروج گرايش شک‌گرايي در قرون وسطي بود. جامعه حوزوي و دانشگاهي کشور بايد تاريخچه و مباني پيدايش علوم جديد در اروپا و جهان را با دقت بررسي کنند تا بتوانند با موج علوم غربي مسلط بر فضاي علمي کشور مقابله کنند. 🔸در تعاريف مصطلح امروزي در جوامع غربي، علم ديني در برابر علم دانشگاهي و مرادف با علوم قديم دانسته مي‌شود که با توجه به نام ديگر علوم دانشگاهي که علوم جديد است در واقع تقابل علم ديني و دانشگاهي تقابل علم جديد و قديم تصور مي‌شود. متفکران غربي و طرفدارن آن‌ها براي علوم به اصطلاح قديم جايگاهي قائل نيستند و معتقدند که تنها علوم جديد نتايج ارزشمندي براي بشر به همراه داشته‌اند. بايد به اين نکته توجه داشت که علم برابر با تجربه نيست بلکه علم آشنايي با تمام حقايق و به بيان ديگر کشف حقيقت است. 🔸دين نيز در اصطلاح علماي اسلامي از سه عنصر اعتقاد به خدا، قيامت و رابطه وحياني ميان خدا و خلق تشکيل شده و به تمامي شئون زندگي انساني اعم از فردي و اجتماعي رنگ خدايي مي‌دهد، ‌سليقه‌اي و دل‌بخواهي نيست، و جدي‌ترين مسأله در زندگي بشر به شمار مي‌آيد. 🔸با توجه به تعاريف علم (کشف حقيقت) و دين (برنامه جامع فردي و اجتماعي، دنيوي و اخروي) ترکيب علم ديني شکل مي‌گيرد. در تعريف صحيح علم ديني بايد شأن ذاتي دين و هدف اصلي آن حفظ شود که همانا بيان حقايقي است که دسترسي به آن‌ها از راه‌هاي متعارف و عمومي فهم امکان‌پذير نيست. 🔸علم ديني تنها شامل معلوماتي مي‌شود که از منابع اختصاصي دين ( کتاب و سنت) استخراج شده باشند، ‌که البته اين معلومات بايد نتايجي يقيني باشند که با روش‌هاي يقيني از منابع يقيني به دست آمده باشند. 🔸بايد توجه داشته باشيم که هر علمي که از آيات و روايات استخراج مي‌شود را هم نمي‌توان علم ديني قلمداد کرد، چرا که برخي از اين معلومات (همچون مثال‌هاي قرآن) تنها نقشي ابزاري براي تبيين هدف دين دارند و خود جزئي از علم ديني نيستند، همان‌گونه که عقل نيز از نظر اسلام معتبر است ولي همة مدرکات آن (مانند معادلات دو مجهولي يا مسائل منطقي) جزء دين به‌شمار نمي‌روند. 🔸در مباحث و گفت‌وگوهاي علمي نبايد به آيات متشابه و روايات ضعيف تمسک شود چون در آينده‌اي نه چندان دور از همين آيات و روايات متشابه و ضعيف در برابر ما استفاده خواهند کرد که زيان‌هاي جبران ناپذيري براي اسلام به همراه خواهد داشت. 🔸منابع ديني بايد به خوبي شناخته شوند و سهل‌انگاري در اين‌کار باعث انحراف و برداشت‌هاي نادرست از دين مي‌شود، همان‌طور که بسياري از انحرافات گروه‌هاي الحادي و التقاطي از نسبت دادن‌هاي ساده‌انگارانه به دين ناشي مي‌شود و باعث خسارات فراواني شده است. 📚(مصباح يزدي، محمد تقي، سخنراني در هشتمين همايش وحدت حوزه و دانشگاه، 4/10/1389.) 📝ادامه دارد... 🔆اجتهاد روشمند 🔆 @salmanraoofi