ده درس از جزء سیزدهم قرآن کریم 1⃣ مهمترین ویژگی حکمرانان از زبان حضرت یوسف: امانتدار، متخصص از آن خزانه حکمت بدو سپرد خدای که هست در سنن شرع و دین حفیظ و علیم بزیر هر سخن او هزار گونه نکت بزیر هر نعم او هزار گونه نعیم (جمال الدین عبدالرزاق) قَالَ اجْعَلْنِي عَلَىٰ خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ (یوسف ۵۵) 2⃣ هیچ گاه از رحمت خدا ناامید نشوید. دورِ گردون گر دو روزی بر مرادِ ما نرفت دائماً یکسان نباشد حالِ دوران غم مخور هان مَشو نومید چون واقِف نِه‌ای از سِرِّ غیب باشد اندر پرده بازی‌هایِ پنهان غم مخور (حافظ) وَلَا تَيْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ (یوسف ۸۷) 3⃣ عفو و گذشت را باید از پیامبر خدا حضرت یوسف بیاموزیم، با سختی های ۴۰ ساله باز هم برادران را بخشید نه یوسف که چندان بلا دید و بند چو حکمش روان گشت و قدرش بلند گنه عفو کرد آل یعقوب را؟ که معنی بود صورت خوب را به کردار بدشان مقید نکرد بضاعات مزجاتشان رد نکرد (سعدی) قَالَ لَا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ (یوسف ۹۲) 4⃣ يوسف به قدرتش مغرور نشد و همه علم و قدرت را از خدا می دید ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ، ﺗﻮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻱ ﻭ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮﺍﺏ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺁﻣﻮﺧﺘﻲ. ﺍﻱ ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻭﺭﻧﺪﻩ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ، ﺗﻮ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﻭ ﺁﺧﺮﺕ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﻭ ﻳﺎﺭ ﻣﻨﻲ، جانم را ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ بگیر ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ تو ﺑﺎﺷﻢ، ﻭ ﺑﻪ بندگان صالحت ﻣُﻠﺤﻘﻢ ﻛﻦ. رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِن تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ (یوسف ۱۰۱) 5⃣ اکثر ما مومنین ایمانمان همراه با شرک است. (قدرت، ثروت، شهرت و صاحبان آنها را شریک خدا قرار می دهیم) وَمَا يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُم بِاللَّهِ إِلَّا وَهُم مُّشْرِكُونَ (یوسف ۱۰۶) 6⃣ انسان های خردمند از تاریخ پیشینیان عبرت می گیرند. تو رفتی و گیتی بماند دراز کسی آشکارا نداند ز راز جهان سر به سر عبرت و حکمت‌ست چرا زو همه بهر من غفلت‌ست (فردوسی) لَقَدْ كَانَ فِي قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُولِي الْأَلْبَابِ (یوسف ۱۱۱) 7⃣ برخی از ویژگی های خردمندان: نقض پیمان نمی کنند. ارتباطات خوب انسان ها را نقض نمی کنند. قیامت باور هستند. اهل انفاق و دستگیری از فقرا هستند. جواب بدی را با خوبی می دهند. و... آیات ۱۹ تا ۲۲ سوره رعد 8⃣ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﻬﺪ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺷﻜﻨﻨﺪ، و ارتباطات انسانی را قطع می کنند، ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﻓﺴﺎﺩ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ، ﻟﻌﻨﺖ خدا ﻭ ﻓﺮﺟﺎم ﺑﺪ ﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭی ﺑﺮﺍیشان ﺍﺳﺖ. وَالَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَٰئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّار (رعد ۲۵) 9⃣ ﺁﮔﺎﻩ ﺑﺎشید، ﺩﻝ ﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﺧﺪﺍ ﺁﺭﺍم ﻣﻰ ﮔﻴﺮﺩ. غیر حقّ را از دل خود دور کن باطن از ذکر خدا معمور کن (عطار نیشابوری) أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (رعد ۲۸) 🔟 شیطان ما را مجبور به پیروی نمی کند، بلکه این ما هستیم که دنبال او می دویم، پس باید خودمان را سرزنش کنیم. یکی مال مردم به تلبیس خورد چو برخاست لعنت بر ابلیس کرد چنین گفتش ابلیس اندر رهی که هرگز ندیدم چنین ابلهی تو را با من است ای فلان، آشتی به جنگم چرا گردن افراشتی؟(سعدی) وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا أَنفُسَكُم (ابراهیم ۲۲) ✍ وحید نجفیان نجف آبادی