پس از پنجاه سال ...
بسم الله الرحمن الرحیم وصلی الله علی محمّد وآله الطاهرین.
تاریخ را به عبارتی، به ایام گذشته (و وقایع رخ داده در آن) تعریف کرده‌اند؛ نقل وقایع و رخدادهای گذشته، همواره مورد توجه جوامع بشری بوده، به آن اهتمام ویژه‌ای داشتند.
این احتمال که روایتگری تاریخ، صرفاً به هدف سرگرمی دنبال می‌شده است، بسیار دور از ذهن است؛ خصوصاً اینکه قرآن کریم هم به این مهم پرداخته، و ائمه‌ی طاهرین علیهم السلام نیز به مطالعه‌ی تاریخ سفارش فرموده‌اند.
از آن‌طرف، بدیهی است درس‌گرفتن از تاریخ با صرف نقل، کاری بس مشکل و گاه غیرممکن است. تاریخ یک موجود و یک حقیقت است که باید آن را (به مدد نگاه تحلیل‌گرانه) به نطق واداشت.
حضرت امام خمینی که تاریخ را معلم انسان‌ها دانسته است، با این نگاه به تاریخ نظر داشته است.
نیز گفته شده هرآنچه را از معلمت به اختیار نیاموزی، تاریخ به جبر به تو خواهد آموخت!!!
امروزه در مجامع علمی و آکادمیک، «تاریخ تحلیلی» با مضامین مختلف و متفاوت، به عنوان رشته‌ی مستقل تحصیلی ارائه و دنبال می‌شود که وظیفه‌ی اصلی آن، چینش گزاره‌های مختلف تاریخی در کنار هم، و استخراج تحلیل واقع‌بینانه از آنهاست.
مرحوم استاد سید جعفر شهیدی بروجردی درگذشته‌ی۴ محرم ۱۴۲۹ (۲۳ دی ۱۳۸۶) در این زمینه تألیفات بسیار ارزشمند و عالمانه‌ای از خود به جا گذاشته، که یکی از آنها «پس از پنجاه سال» است که تاریخ زندگانی و شهادت حضرت سیدالشهداء علیه السلام را با نگاهی نو و تحلیل‌گرانه به نظر خوانندگان رسانده است.
او در پی یافتن پاسخ این سؤال است چگونه امت اسلامی پس از پنجاه سال به اینجا رسیدند که باطل را به جای حق، و حق را به جای باطل قلمداد کردند و دست به جنایتی زدند که تا ابد لکه‌ی ننگش بر دامنشان باقی ماند.
به خاطر می‌آورم در فاصله‌ی سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ (دوران تصدی‌گری دولت اصلاحات در مدیریت کشور) مقام معظم رهبری طی سلسله سخنرانی‌ها و خطبه‌هایی، به تبیین این مسأله پرداخت که چرا عاقبت جامعه‌ی اسلامی و حکومت اسلامی‌ای که پایه‌گذارش پیامبر ص بود، به آنجا رسید که پس از گذشت پنجاه سال از رحلت آن‌حضرت، واقعه‌ی جانگداز کربلا در بستر آن به وقوع پیوست؟!
آن سلسله سخنرانی‌ها زمینه‌ی پدیدآمدن اثری ۳جلدی به نام «خواص و لحظه‌های تاریخ‌ساز» گشت که تا مدت‌ها بحث روز مجامع و محافل مذهبی بود.
شاید یکی از منابع مطالعاتی معظم‌له در ارائه آن خطابه‌های روشنگرانه، آثار این محقق گرانمایه بوده است که به تعبیر مرحوم علامه علی‌اکبر دهخدا، استادی [اگر نه بی‌نظیر، ولی لااقل] کم‌نظیر بوده است.
خواندن این اثر ارزشمند را در این ایام محرم، به اهل مطالعه سفارش می‌کنم.
والسلام علیکم ورحمةالله وبرکاته
علی‌رضا احمدی دهبالایی (ایلامی)
چهارشنبه ۲۰ تیر ۱۴۰۳ ؛ ۴ محرم ۱۴۴۶
@shabnamshabna