یعقوب گمنام عصر ما
بسم الله الرحمن الرحیم وصلی الله علی محمّد وآله الطاهرین.
امروز (۶ جمادیالثانی ؛ ۱۸ آذر) از سویی مناسبت دارد با:
- پایان نگارش شرح لمعه، سال ۹۵۶ هق
- درگذشت حضرت آیتالله العظمیٰ حاج سید محمد موسوی کلانتر، سال ۱۳۷۸ هش
البته مناسبتهای دیگر هم هست، ولی این دو را به دلیل تقارن جالبشان با هم ذکر کردم؛ چه، در میان آثار متعدد و متنوع مرحوم کلانتر، ۲ اثر خودنمایی خاصی دارند:
- حیات الشهیدین الاول والثانی.
- تحقیق اللمعة الدمشقیه (۱۶ جلد).
معمولاً وقتی صحبت گریههای عارفانه و عاشقانهی علمای عصر ما در مناجاتها و نمازهایشان به میان میآید، به یاد آیتالله العظمیٰ بهجت میافتیم.
ولی بسیار جالب است بدانیم در بهبوحهی دههی ۷۰، شخصیتی در نجف اشرف بدرود حیات گفته که گریههایش او را به «یعقوب عصر ما» ملقّب ساخته بود!
اصالتی خوزستانی و شوشتری (از خاندان سادات آل گوشه) داشت که پدر روحانیَش سالها پیش با هجرت به عتبات عالیات و توطن در آن دیار مقدس، سبب شده بود فرزندان و ذریهاش، خود را عراقی بدانند.
سید محمد در ۵ مهر سال ۱۲۹۶ ش (عید قربان سال ۱۳۳۵ ق) در سامرا به دنیا آمد.
او در نجف، از محضر بزرگانی همچون سید ابوالحسن اصفهانی، سید ابوالقاسم خویی، سید عبدالاعلیٰ سبزواری، سید عبدالهادی شیرازی، و ... به تحصیل علوم متداول حوزوی پرداخته، موفق به دریافت نشان اجتهاد گردید.
بالغ بر ۱۹ اثر قلمی برای مرحوم کلانتر ذکر شده که بسیار متنوعاند؛ فقه و اصول، تفسیر، تاریخ، رجال، اقتصاد، و ...
اما مهمترین خدمت آیتالله کلانتر، اصلاح نظام آموزشی حوزه در عراق است که در این راستا، با کمک یکی از خیّرین تهران، حوزهی علمیهی بزرگی در نجف دایر نمود که در آن کتابهای حوزویای که توسط او نوسازی و نونگارش شده بودند، بعلاوهی علومی چون روانشناسی و جامعهشناسی و اقتصاد تدریس میشد؛ همچنانکه به آموزش زبانهای زندهی دنیا هم اهتمام داشتند.
آیتالله کلانتر را بسیار عالم، خوش اخلاق، زاهد، مجاهد، و اهل تهجد و بُکاء خواندهاند که مورد تحسین و تمجید معاصران خویش بود.
همهی فرزندان کلانتر طلبه و در کسوت روحانیتاند؛ سید علا داماد آیتالله سیستانی و ساکن تهران، سید ضیاء داماد سید محمد صدر و مدیر جامعة النجف الدینیة، سید کمال از شهدای انتفاضهی عراق، و ...
آیتالله العظمیٰ کلانتر سرانجام در مغرب اولین روز ماه مبارک رمضان سال ۱۴۲۰ ق (۱۸ آذر ۱۳۷۸) در حال اقامهی نماز جماعت مغرب در حوزهی علمیهاش بر اثر ایست قلبی درگذشت و در همان مکان به خاک سپرده شد.
والسلام علیکم ورحمتالله وبرکاته
علیرضا احمدی دهبالایی (ایلامی)
یکشنبه ۱۸ آذر ۱۴۰۳ ؛ ۶ جمادیالثانی ۱۴۴۶
@shabnamshabna