2⃣البته از توجه به این سه نکته در مورد این حدیث نباید غافل شد ۱. اصل این روایت که طولانی و مفصل هم هست، در کتاب "الفضائل" تألیف شاذان بن جبرئیل قمی از علمای شیعی قرن ششم هجری وجود دارد. و سایر منابع نیز از این کتاب نقل نموده اند[۱] ۲. شروع روایت یادشده با عبارت "روی أنه جاء فی الخبر" (این جمله در متن عربی حدیث در پاورقی مشاهده می شود) آغاز شده است و باید گفت که هر چند نمی توان با اطمینان چنین روایتی را نادرست و غیر واقعی دانست، اما چنین نوعی از اِسناد، به دلیل ارسالی که نام هیچ یک از راویان در آن بیان نشده، از دیدگاه علوم الحدیث و درایه، روایت صحیح و حتی موثق به شمار نمی آید. و اصطلاحاً به آن روایت «مرسل» گفته می شود که نوعی از روایت ضعیف است. ۳. با آن که به رخ کشیدن فضایل در حالت عادی و برای انسان های غیر معصوم، خصوصا که از باب تکبر و کبر هم باشد، امری غیر اخلاقی و ناشایست است، اما در مواردی همچون راهنمایی و تربیت مردم و جامعه در انتخاب رهبرانی با فضیلت، لازم و ضروری است چرا که ممکن است که این فضایل برای عموم بیان شود، بدون آن که نشانی از تکبر در گوینده وجود داشته باشد. و این ویژگی در معصوم (علیه السلام) فقط وجود دارد که از روی کبر و غرور تفاخر نکند.مانند این حکایت که پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) در روایتی که شیعه و سنی آن را نقل کرده اند، بیان فرمود: "َ أَنَا سَیِّدُ وُلْدِ آدَمَ وَ لَا فَخْر"؛[۲] من بدون آن که تصمیم بر فخر فروشی داشته باشم، اعلام می کنم که سرور تمام جهانیانم. همچنین موارد مشابهی هم در قرآن نسبت به امر تفاخر و مفاخره وجود دارد که به نوعی تبیین فضایل به شمار می آید و می توان به عنوان نمونه به موارد زیر اشاره نمود: الف: إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَ جَعَلَنی نَبِیًّا . وَ جَعَلَنی مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْت ... ؛[۳] من بنده خداوند هستم و او به من کتاب آسمانی هدیه کرده و مرا به پیامبری برگزیده و هر کجا که باشم، برکت را در وجودم قرار داده است. این سخن از قول حضرت عیسی (علیه السلام) می باشد و در آن کبر و غروری هم دیده نمی شود. ب: قالَ اجْعَلْنی عَلى خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفیظٌ عَلیم؛[۴] یوسف(علیه السلام) خطاب به پادشاه گفت که مرا به مدیریت کشاورزی مصر منصوب کن زیرا من امانتداری دانا هستم. بنابر این، اگر چه این روایت به لحاظ سندی مرسل بوده ولی بیان فضایل از زبان معصومین (علیه السلام) و انبیای الهی را نمی توان فخر فروشی به شمار آورد، بلکه برای سوق دادن جامعه به انتخابی مناسب تر و هدایت مردم و جامعه در مسیری که مورد رضایت پروردگار است. همچنین گاهی اوقات لازم است انسان شخصیت و امتیازات خود را به اطلاع جایی یا عموم مردم برسانند. در این صورت نمی توان او را به مفاخره همراه با کبر و غرور متهم نمود. البته هر انسانی بر اساس آیه "بَلِ الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصیرَة"؛[۵] خود بهتر می تواند تشخیص دهد که در مقام خودستایی است و یا روشنگری. [۱] شاذان بن جبرئیل قمی، الفضائل، ص ۸۲-۸۰، انتشارات رضی، قم، ۱۳۶۳ هـ ش. متن عربی حدیث چنین است: «رُوِیَ أَنَّهُ جَاءَ فِی اَلْخَبَرِ: أَنَّ اَلْإِمَامَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ کَانَ ذَاتَ یَوْمٍ هُوَ وَ زَوْجَتُهُ فَاطِمَةُ عَلَیْهَا السَّلاَمُ یَأْکُلاَنِ تَمْراً فِی اَلصَّحْرَاءِ إِذْ تَدَاعَیَا بَیْنَهُمَا بِالْکَلاَمِ فَقَالَ عَلِیٌّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ یَا فَاطِمَةُ إِنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یُحِبُّنِی أَکْثَرَ مِنْکِ فَقَالَتْ وَا عَجَبَا مِنْکَ یُحِبُّکَ أَکْثَرَ مِنِّی وَ أَنَا ثَمَرَةُ فُؤَادِهِ وَ عُضْوٌ مِنْ أَعْضَائِهِ وَ غُصْنٌ مِنْ أَغْصَانِهِ وَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ غَیْرِی فَقَالَ لَهَا عَلِیٌّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ یَا فَاطِمَةُ إِنْ لَمْ تُصَدِّقِینِی فَامْضِی بِنَا إِلَى أَبِیکِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ فَمَضَیْنَا إِلَى حَضْرَتِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَتَقَدَّمَتْ وَ قَالَتْ یَا رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَیُّنَا أَحَبُّ إِلَیْکَ أَنَا أَمْ عَلِیٌّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَنْتَ أَحَبُّ إِلَیَّ وَ عَلِیٌّ أَعَزُّ عَلَیَّ مِنْکَ فَعِنْدَهَا قَالَ سَیِّدُنَا وَ مَوْلاَنَا اَلْإِمَامُ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ أَ لَمْ أَقُلْ لَکَ أَنَا وَلَدُ فَاطِمَةَ ذَاتِ اَلتُّقَى قَالَتْ فَاطِمَةُ ... ادامه دارد #امام_علی #حضرت_زهرا #حسن_شیرزاد @sharh_sib