تنها ایرانی در واقعه کربلا
اسلم بن عمر ترکی (یا اسلم بن عمرو ترکی) که برخی نامش را سلیمان و برخی دیگر سلیم و به اختصاراسلم ترکی خوانده میشود، نام کسی که در کربلا شهید شد، اسلم است نه سلیمان یا سلیم. او از موالی و کاتبان حسین بن علی بود که از مدینه تا مکه و سپس کربلا همراه حسین بن علی بود و در واقعه کربلا کشته شد.
زندگینامه
مامقانی درباره اسلم نوشتهاست که حسین بن علی او را پس از رحلت برادرش حسن بن علی خریداری کرد و به فرزندش سجاد بخشید. وی کاتب، کماندار و تیرانداز سپاه حسین بن علی بود و به زبان ترکی صحبت میکرد. برخی نامش را واضح رومی و نژادش را ترک و وی را اهل دیلم و شمال ایران دانستهاند.اسلم ترکی یکی از قاریان قرآن بود که مجلسی بدون اینکه نامی از او آورد، مینویسد که پس از دو برادر غفاری، غلام ترکی به میدان رفت و در حالی که رجز میخواند بر دشمن حمله برد؛ رجز وی در هنگام نبرد چنین گزارش شدهاست:
البحر من طعنی و ضربی یصطلیو الجو من سهمی و نبلی یمتلیاذا حسامی و یمینی ینجلیینشق قلب الحاسد المبجلی
ترجمه: «دریا از ضربات شمشیر و نیزه ام متلاطم و فضا از تیر و پیکانم پر میشود. هنگامی که دست و شمشیرم به حرکت درآید قلب حسود از ترس میشکافد».
در برخی منابع تعداد کشته شدگان سپاه عمرسعد به دست وی را ۷۰ نفر گزارش کردهاند. پس از زخمی شدن، به زمین افتاد و حسین بن علی خود را به وی رسانید و او را در آغوش گرفت. سر اسلم را بر روی زانوی خود قرار داد و با دست خونها را از صورت و جلوی چشمانش پاک میکرد.و اسلم از شوق این آغوش از دنیا رفت. وی قبل از جان دادن، چنین گفت: «مثل من سعادتمند کیست که فرزند رسول خدا صورتش را بر صورتش نهادهاست؟!».
سنش را در زمان کشته شدن، حدود ۴۵ سال ذکر شدهاست. از وی در زیارتنامهها اسمی به میان نیامده ولی در منابع تاریخی چون ناسخ التواریخ، تنقیح المقال، اعیان الشیعه و المناقب یاد شدهاست. وی را غلام جناده بن حارث سلمانی دانستهاند و رجز معروف امیری حسین و نعم الامیر را به وی نسبت دادهاند. برخی دیگر وی را غلام حر دانستهاند.
کتاب «کیست مثل من؟ (زندگانی اسلم بن عمرو ترکی دیلمی، از شهدای کربلا)» به قلم «محمد رضا عبدالامیر انصاری» و ترجمه «احمد امیری شادمهری» اثری است که با موضوع اسلم بن عمرو به نگارش درآمدهاست.در توضیح این کتاب آمدهاست: «امام حسین علیه السلام در روز عاشورا بر بالین هفت نفر وقتی به خون پاکشان غلطیدند حضور یافت یکی از آن افراد اسلم بن عمرو ترکی است که غلام امام حسین علیه السلام و کاتب آن حضرت بودهاست در این کتاب نگاهی گذرا بر زندگانی این شهیدکربلا شدهاست.