بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم عرض ادب و تبریک عید خدمت حضرتعالی مدیر بزرگوار و بقیه سرداران امام زمان در این پادگان مقدس در ارتباط با راه‌اندازی سیستم هدفمندی شهریه‌ها، شنیده‌ها حاکی از آن است که مذاکرات درحال انجام احتمالا -درصورت تصویب- منجر به این گردد که شهریه بر اساس معدل افراد متغیر شود؛ بطوری که شهریه‌ی طلبه‌ها بنابر نمرات امتحانی‌شان دچار اختلاف نسبت به همدیگر گردد. در بادی رأی -درصورت صحت شنیده‌ها- این خبر، خوب و تحولی روبه‌جلو به نظر می رسد، لکن عنایت به موارد زیر نیز مهم است و ممکن است مسأله فوق‌الذکر را تا مرز تباهی بکشاند؛ قبل از آن لازم است متذکر شوم که حقیر اطلاع مفصلی از طرح مذکور ندارم لکن احساس وظیفه کردم عرایضی را تقدیم کنم تا چنانچه قبل از تصویب به کارآمد خدمتی کرده باشم و الا مسلما جهل این مسکین ناتمام است. و اما بعد؛ ۱)سابقا مقوله ای در مدارس علمیه مطرح می‌شد در ارتباط با عدم کارآیی لازم نمره گرایی و لزوم تغییر معاییر ارزیابی و ارج نهادن به سیستم ارزیابی سنتی حوزه علمیه که عبارت بود از ارزیابی شفاهی .¹ و اخیرا حضرت آیت الله العظمی سبحانی نیز به آن اشاره نمودند.² در پایان این نکته سؤالی که مطرح می شود آن است که : آیا این به معنای جذب نقطه ضعف نظام دانشگاهی و تعمیق آن نیست؟ و آیا بهتر نیست که بر نقاط قوت نظام سنتی حوزه و گسترش آن با همکاری روانشناسان و جامعه شناسان حوزوی و غیرحوزوی تکیه کرد؟ ۲) توجه به اختلاف استعداد افراد در مقوله آموزش امری اجتناب ناپذیر است ، و عمدتا در مواجهه با طلاب با سه نوع استعداد روبرو هستیم که درنظر گرفتن آنها در ریل‌گذاری آموزشی و اتخاذ سیاستهای جدید ضروری است؛ -استعداد تحصیلی -استعداد پژوهشی -استعداد تبلیغی بنابر این ممکن است با طلبه ای روبرو گردیم که در تحصیل مطلوب نبوده اما در تبلیغ و یا پژوهش حائز استعداد ویژه‌ای باشد. خصوصا اینکه در سالهای ابتدایی حوزه علمیه استعداد تبلیغی و پژوهشی افراد بدلیل عدم مهیا نبودن بستر مناسب قابل شکوفایی نیست و همچنان نهفته می ماند. لذا اجرای طرح هدفمندی شهریه با معیار نمره امتحانی موجبات یأس مستعدان تبلیغ یا پژوهش را فراهم خواهد آورد . ۳)در میان طلاب همیشه افراد کم‌استعدادِ پرتلاش هستند که با وجود تلاش مضاعف نتیجه‌ای کمتر از همکلاسی‌های باهوشِ کم تلاش دریافت می‌کنند. که در نظام آموزشی دینی ارزش این افراد چه بسا بیشتر از ممتازین تحصیلی کمتر‌تلاشگر باشد. خداوند متعال می فرماید :«لیس للانسان الا ما سعی» این فرمایش ما را به سوی تلاش گرایی رهنمون می سازد. ۴) یکی از مقدمات تغییر و تعدیل نظام آموزشی درک مصالح و مفاسد است که برخی از آن با تجربه حاصل می گردد و بخش معظمی از آن با مطالعه! مطالعه نظامات آموزشی جهان و مشورت با سیاستگذاران این بخشها چه داخلی و چه خارجی . نظام آموزشی حوزه هم وسیع است و هم دامنه‌ی اثر گذاری آن گسترده می باشد،لذا استحقاق چنین عنایتی را دارد. بطور مثال چه اشکالی دارد با یکی از سیاستگذاران دانشگاه الازهر مصر مشورت و هم‌افزایی شود ؟ صرف نظر از اینکه افراد اندیشمندی از میان همین طلاب جوان و مستَصغَر حوزوی وجود دارند که واجد پتانسیل ایجاد تحول رو به جلو می‌باشند. سخن پایانی؛ از مسئولین دغدغه‌مند حوزوی کمال تشکر را دارم و این سخنان را حمل بر جهل اینجانب فرمایید. نیک می‌دانیم که سیاستگذاران حوزه علمیه بطور شبانه روزی در تلاش اند تا باری را در پادگان صاحب‌الامر عج بردارند و ما طلاب و اساتید همواره مدیون آنها می باشیم. پیروز و سربلند باشید. _________________________ ¹ارزیابی شفاهی با توجه به میزان اضطرابی که به طلاب و دانش پژوهان القا می کند بصورت کلی نمی‌تواند نسخه ای جامع برای ارزیابی تمامی افراد باشد، فلذا طرح «ارزیابی ترکیبی با محوریت نظام سنتی» پیشنهاد می گردد که حاصل تأمل این حقیر و مشورت با برخی اعزه بوده که در صورت درخواست مسئولین امر، خدمتشان ارائه می‌گردد. ² رجوع کنید به https://eitaa.com/hawzahnews/47422 ✍محقق_م_د @siasate_tahlil