غلامرضا حیدری ابهری در کتاب( کودکان میپرسند دربارهی مرگ) با نگاهی دینی و با زبانی کودکانه به ۱۴ سوال زیر پاسخ داده است:
۱. آیا بهتر نبود که هیچکس نمیمرد و همه زنده میماندند؟
۲.آیا ما بعد از مرگ نابود میشویم؟
۳.آیا فقط آدمهای بد میمیرند؟
۴. آیا کسی میتواند بفهمد که کِی میمیرد؟
۵.آیا همهی مردهها به بهشت میروند؟
۶. آیا مردن درد دارد؟
۷.فرشتهی مرگ کیست؟
۸. چرا مردم از مرگ میترسند؟
۹.آیا اگر کسی مریض شود حتما میمیرد؟
۱۰. آیا هرکس پیر شود میمیرد؟
۱۱.آیا کسانی که میمیرند، میتوانند باز به این دنیا برگردند؟
۱۲. چرا وقتی کسی میمیرد، برای او گریه میکنند؟
۱۳. چرا روی قبرها سنگ میگذارند؟
۱۴. آیا مردههایی که توی قبر میگذاریم، خفه نمیشوند؟
این کتاب در واحد کودک و خردسال انتشارات قدیانی منتشر و در کتابنامهی رشد آموزش و پرورش معرفی شده و مناسب گروه سنی ب و ج است.
در مطالعهی این کتاب چند نکته قابل تامل است: اول آنکه بهتر بود نویسنده مسأله زندگی بهشتی بعد از مرگ را مختص مسلمانان نکند(صفحهی ۶) چرا که در ذهن کودکان این سؤال مطرح میشود که آیا پیروان دیگر ادیان با وجود ایمان به خداوند و انجام کارهای نیکو بهشتی نخواهند شد؟ این سؤال میتواند به صورت مخفی نوعی نگاه نژادپرستانه و خودبرتر بینی مذهبی را در کودک تقویت کند.
در پاسخ به برخی از سوالها دوگانگی دیده میشود به عنوان مثال در پاسخ به سوال آیا کسانی که میمیرند میتوانند به دنیا برگردند آمده است که: آنها در جهانی دیگر زندگی خواهند کرد اما در پاسخ به سوال آیا مردههایی که توی قبر میگذاریم خفه نمیشوند آمده: آنها دیگر زنده نیستند مانند سنگ، چوب و... شاید برای بیان موضوعی این چنینی بهتر باشد از مثالی ملموستر و قابل فهمتر برای کودک استفاده کرد. مثل رابطهی مسافر با تاکسی. مسافری که سوار تاکسی میشود مسیری را با آن طی خواهد کرد و در جایی دیگر سوار تاکسی دیگری خواهد شد. او در هر حالت زنده است و فقط مرکب خود را عوض کرده است. روح انسان سوار بر ماشین جسم است و در هر حالت زنده است و فقط مرکب اوست که تغییر میکند.
نویسنده در برخی از قسمتها در پاسخ به سوالات از آیات قرآنی بهره برده است؛ بهتر بود نشانی آیه ذکر میشد.
با وجود این مسائل تلاش نویسنده برای پاسخ دادن به سوالاتی که با توجه به ماهیت حیات، ذهن کودکان را درگیر میکند و پرداختن به آن دشوار است، ستودنی است.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی