#دعاهای_قرآنی۱۳: ۸. گناه و اسراف اشاره رَبَّنا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ إسْرافَنا في أمْرِنا وَ ثَبِّتْ أقْدکامَنا وَ انْصُرْنا عَلَي الْقَوْمِ الْكافِرينَ (آل عمران: ۱۴۷) پروردگارا! گناهان و اسراف ما را ببخشاي و گام‌هاي ما را استوار بدار و ما را بر قوم كافر پيروز گردان. اين دعا در قرآن كريم، از زبان انسان‌هاي موحّد و الهي است كه در ركاب پيامبران گذشته به جهاد با دشمنان برخاستند و در اين راه، نه سست شدند و نه به خاطر سختي‌هايي كه به آنها رسيد، از خود ضعف نشان دادند، بلكه همواره صبور و پايدار بودند. [۱] پس از بيان اين توصيف، مي‌فرمايد: «سخن آنها چنين بود كه خدايا گناهان و اسراف ما را ببخشاي و ما را پيروز گردان». در اين آيه نيز، چهار خواسته مطرح شده است: ب) آمرزش اسراف اسراف به هر نوع زياده روي و از حدّ گذشتن و افراط گفته مي‌شود. نمونه بارز آن، ولخرجي و هدر دادن نعمت‌هاي خدا و ريخت وپاش آنهاست. در قرآن هم، اهل اسراف و تبذير نكوهش شده اند و مبذّرين را برادران شيطان ناميده است. اسراف مالي و ناسپاسي نسبت به نعمت‌ها از گناهان بزرگ است و توبه آن هم، پرهيز از اتلاف مال و داشتن قناعت و بهره وري شايسته از امكانات و نعمت هاست. اسراف در امر، به هر نوع تجاوز از حدّ و مرز اعتدال در كارها گفته مي‌شود كه شامل افراط و تفريط است. ج) ثبات قدم و پايداري آنچه در جبهه نبرد لازم است، استواري و ايستادگي در ميدان و فرار نكردن از جنگ و داشتن روحيه سلحشوري و شجاعت است كه امري دروني و قلبي محسوب مي‌شود. ثابت قدم بودن در دين و عدول نكردن از آيين صحيح آسماني نيز، نمونه ديگري از اين پايداري است. توفيق اين ايستادگي در برابر دشمن و داشتن قوّت قلب و صبر و ثبات در دين داري را بايد از خدا خواست، كه او «مقلّب القلوب» است. د) پيروزي بر كافران در دعاهاي پيشين هم، اين خواسته مطرح بود. در جبهه حق و باطل و ايمان و كفر، اگر مؤمنان صادقانه جهاد كنند و با مال و جان فداكاري نشان دهند و دين خدا را ياري كنند، خداوند هم طبق وعده اش به آنها نصرت مي‌دهد. وعده خدا و تقدير حتمي او اين است كه جبهه خدا و پيامبران پيروز شوند: كَتَبَ اللهُ لأَغْلِبَنَّ أنا وَ رُسُلي (مجادله: ۲۱) ؛ ولي اين پيروزي در سايه ايمان و جهاد و صبر مؤمنان به دست مي‌آيد. حضرت علي (ع) در «نهج البلاغه»، ضمن بيان مجاهداتي كه امت پيامبر (ص) در ركاب رسول خدا (ص) داشتند و خالصانه مي‌جنگيدند، مي‌فرمايد: «چون خداوند صداقت ما را ديد، بر دشمنان ما شكست و خواري و بر ما نصرت و ياري فرو فرستاد، تا آنكه اسلام استقرار و قوّت يافت». [۱] دست حاجت چو بري نزد خداوندي بر كه كريم است و رحيم است و غفور است و ودود كرمش نامتناهي، نِعَمش بي پايان هيچ خواننده از اين در نرود بي مقصود [۲] ---------- [۱]: فَلَمَّا رَأَي اللهُ صِدْقَنَا أَنْزَلَ بِعَدُوِّنَا الْكَبْتَ وَ أَنْزَلَ عَلَيْنَا النَّصْرَ ( آل عمران: ۱۴۶.) نهج البلاغه، صبحي صالح، خطبه ۵۶. [۲]: سعدي. @sokhanrani1214_ir