📚 ﷽ 📚 🖌فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ جَاءُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ (آل‌عمران، ۱۸۴) 🔸برای این‌که بفهمیم مقصود از "زُبُر" چیست، باید به کاربردهای آن در قرآن مراجعه کنیم. در آیهٔ ۲۵ سورهٔ فاطر هم آیه‌ای مشابه آمده: ... جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ وَ بِالزُّبُرِ وَ بِالْكِتَابِ الْمُنِيرِ (پیامبران برای مردم بیّنات آوردند و زُبُر و کتابِ منیر) . پس مقصود از "زُبُر" نمی‌تواند کتابِ آسمانی باشد، زیرا جدا از بیّنات و زُبُر - و پس از آن‌ها - صحبت از کتابِ آسمانی شده. 🔸در آیهٔ ۴۳ سورهٔ قمر آمده: .. أَمْ لَكُمْ بَرَاءَةٌ فِي الزُّبُرِ (مگر برائتِ از آتش، در زُبُر برای شما آمده). در همان سوره - کمی جلوتر - در آیهٔ ۵۲ آمده: وَ كُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ (هرچه کرده‌اند در زُبُر ثبت شده). 🔸بنابراین زُبُر، احکامِ ثابتِ سرنوشت است که بر اساسِ حکمت و سننِ الهی محکم شده و اِحکام پذیرفته؛ حکایتی هم که انبیاء از این محکماتِ هستی - یعنی قوانینِ محکمِ آن - می‌کنند، نامش حکمت است. 🔸زُبُر به حکمت و قاعدهٔ مستقل نیز اطلاق می‌شود: فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُرًا ۖ كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ (مۇمنون، ۵۳)؛ (یعنی دینِ جامع را بینِ خود تکّه‌تکّه کردند و هر یک به بخشی از قوانین و حِکَمِ آن چسبیدند و دل‌خوش کردند)؛ حال آن‌که برای پیدا کردنِ راهِ درست به تمامِ نقشه راه و دانستنِ سننِ الهیّه نیاز است. 🔸پس زُبُر (جمعِ رُبره) و به‌معنیِ مادّه قانون و حکمت‌های ثابتِ الهی است که طبقِ آن هستی جریان دارد و ثواب و عِقاب صورت می‌گیرد. مثلاً این‌که "هرکس بدی کند، بدی می‌بیند" یک زُبره است؛ و این‌که "ظلم، آرامشِ خودِ ظالم را به‌هم می‌زند" یک زُبره است؛ و این‌که "اسراف، فقر و ندامت می‌آورَد" یک زُبره است؛ و این‌که "تواضع، رفعت می‌آورَد" یک زُبره است؛ و این‌که "انفاق، برکت می‌آورَد" یک زُبره است؛ و این‌که " باید در برابرِ ولیّ‌نعمت شاکر بود" یک زُبره است. 🔸هم به این احکامِ ثابت، زُبُر می‌گویند؛ هم به کتابِ اعمالِ آدمیان که طبقِ این بندهای حکمت، تثبیت می‌شود و سرنوشتِ آن‌ها را می‌سازد و تا ابد با آن‌هاست. 🔸خیلی از انبیاء کتاب نداشته‌اند، امّا کلماتِ آن‌ها بیان‌کنندهٔ احکامِ محکم و ثابتاتِ هستی است؛ محکماتی که انسان‌ها طبقِ آن محاکمه می‌شوند. مضمون و محتوای زُبُر، عقلی و وجدانی است؛ و بیانِ انبیاء در حوزه زُبُر، ارشاد به حکمِ فطرت است. پیامبر یا بیّنه دارد یا زُبُر یا کتابِ منیر. @sulookmanavi