🔴⚡️تکلیف حجاب، نشان شایستگی و به حساب آمدن
بِسْمِ اللّٰه الرَّحمٰن الرَّحیٖم
🔺انسان بودن با نمود هائی معرفی می شود. نمودها به دو دسته عینی و ذهنی تقسیم می شود. نمود عینی انسان بودن «پوشش»است. چنان که نمود ذهنی و تجریدی انسان بودن را قوه ناطقه و ادراک کلیات و تمیز نیکی از بدی دانسته اند. فعلاً بحث در نمود ذهنی انسان بودن نیست، در مقام بحث از بیان فصول و ممیز منطقی ماهیات نیستیم بلکه بیان جلوهٔ عینی انسان بودن است.
در تمام ادوار تاریخ مطابق امکانات موجود انسان خودش را پوشاند. پوشاندن با امکانات ابتدایی دلیل بر این است که از باب انسان بودن لازم دیدند خودشان را بپوشانند زیرا پوشش های ابتدایی به گونه ای نبوده است که انسان را از سرما و گرما حفظ نماید تأثیری در سرما و گرما نداشت از عریان دیده شدن شرم داشتند.
🔺در آن روزگار که در جامعه شناسی روزگار نخستی سانان نامیده می شود الزام و اجبار حکومتی وجود نداشت فرهنگ و آداب زیست اجتماعی پدید نیامده بود تا اینکه پوشش را فرهنگ و سنت اجتماعی بشر بشماریم پوشیدن را متأثر از جامعه و محیط تلقی نمائیم بلکه بشر بنفسه از عریانی شرمگین است چنان که قرآن به آن اشاره فرمودند (ر_ش طٰهٰ آیه ۱۲۱) با خجالت کشیدن از عریانی خودشان با برگ درخت خودشان را پوشاندهاند. یعنی اگر شخصی انفرادی هم زندگی کند عریانی را نمی پسندد خودش را از خودش می پوشاند. شرم و حیاء از خصیصه های اخلاقی انسان است که جنبه باطنی و درونی دارد به گونه ای که می شود این خصیصه را ذاتی تلقی کرد.
داشتن ویژگی شرم، سبب پوشاندن و پوشش سبب پدید آمدن تمَدُّن شده است هر چه تحوُّل در نحوه زندگی رخ می داد پوشش تکامل پیدا میکرد تا به گونه ای که با پوشش قشربندی اجتماعی صورت گرفت.
اقشار اشراف با پوشش برتری اجتماعی خودشان را نشان می دادند با پوشش خودشان را معرفی میکردند پوشش معرف آنان بود. طبقات ممتازه جامعه پوششی متناسب جایگاه خودشان پیدا کردند.
پوشش پادشاهان در تمام سرزمین ها به برتری آن ها دلالت دارد اطرافیان پادشاهان و سلاطین پوشش متناسب خودشان با درجه ای نازل تر از پادشاهان داشتند. روحانیون از همه ادیان در همه اعصار از پوشش ویژه و کامل استفاده می کردند و می کنند.
بنابراین پوشش دلیل کرامت صنف و جایگاه است به همین دلیل زنان طبقات برتر جامعه از پوشش کامل تر استفاده می کردند و می کنند.
🔺در اسلام زنان عموماً دارای مقام معنوی و إلهی هستند برخوردار از کرامت والا و گرامی هستند.
الزام شریعت به پوشش کامل بانوان دلیل گرامی داشتن آنان و به رخ کشیدن کرامت انسانی آنان در جامعه اسلامی است هم چنان که ذات تکلیف دار بودن انسان دلیل کمال انسان و کرامت انسان است.
تکلیف انسان برتری او را بر دیگر مخلوقات خداوند متعال دلالت میکند انسان شایستگی تکلیف را داشته است. تکلیف به حساب آمدن است.
🔺روشن است که تکالیف أنبیاء علیهم السَّلام با دیگر اقشار مساوی نیست هر کسی که به أنبیاء علیهم السلام شبیه تر و نزدیک تر است تکلیف او متناسب با جایگاه او است. بانوان در اسلام براساس شأن و منزلت که دارند تکلیف دارند پوشش بانوان گرامیداشت بانوان و کرامت زنان است.
✍ دکتر عابدین مؤمنی، استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران
۱۴۰۲/۵/۲۰
مرکز تعالی مدیران انقلاب اسلامی