عوامل موثر بر رشد کودکان شامل نژاد، عوامل هورموني،تغذيه،عوامل جسمي و رواني هستند. از ميان اين عوامل ، هورمون ها اهميت ويژه اي دارند. هورمون هاي موثر در رشد، گوناگون هستند: هورمون تيروئيد ،هورمون رشد ، هورمون هاي استروژن ، آندروژن. اين روزها شايعه شده که قد ايرانيان رو به کاهش گذاشته. اين گفته، هر پدر و مادري را به صرافت مي اندازد که مراقب مسائل رشدي فرزند خود باشد و هرگونه عامل ناخواسته و تاثيرگذار که جلوي رشد کودکش را مي گيرد از بين ببرد. در عين حال هميشه پدر و مادرها مي خواهند فرزندانشان قد بلندتري داشته باشند چرا که فکر مي کنند قد بلند نشانه سلامت است ودر ورزش و همين طور زمينه هاي مختلف زندگي به موفقيت بيشتر منجر خواهد شد.براي همين سراغ چند متخصص رفتيم تا ببينيم بچه ها براي داشتن قد مناسب نياز به چه مراقبت هايي دارند. توصيه به مادران شير مادر کامل ترين و مهم ترين منبع غذاي کودک در 6 ماه اول است. بعد از 6 ماه مي توانيد به او غذاي مکمل هم بدهيد. تا 3 سالگي کودکتان سعي کنيد 6-5 وعده در روز به او غذا بدهيد و در غذاي او از شير مادر، ميوه ،سبزي هاي زرد ،نارنجي، سبز کدو حلوايي و ... طالبي ،خرما ،آلو، زردآلو و ... استفاده کنيد.اگر کودکتان به بيماري مبتلا شد،بايد براي جبران رشد به تعويق افتاده اش يک وعده اضافي به او غذا بدهيد.سعي کنيد به کودکتان ابراز علاقه و عشق کنيد ،زيرا بهبود عاطفي عاملي موثر بر رشد جسمي و ذهني است. هورمون تيروئيد هورمون تيروئيد تاثيرات خود بر رشد را از دوران جنيني شروع کرده و تا 3 سالگي ادامه ميدهد به دليل اين که اين هورمون نمي تواند از جفت عبور کند، اگر در مراحل جنيني اختلالي در توليد اين هورمون به وجود آيد نوزاد از بدو تولد دچار کم کاري تيروئيدي و در نتيجه عقب ماندگي رشد جسمي و مغزي خواهد شد.امروزه يکي از آزمايش هاي مهم بدو تولد اندازه گيري هورمون تيروئيد است. هورمون رشد (GH) هورمون رشد از غده اي در مغز به نام هيپوفير پيشين ترشح مي شود. اين هورمون باعث رشد بيشتر و تقويت استخوان ها خواهد شد و مهم ترين عامل افزايش قد، در دوران رشدي هر فرد است.اگرچه ميزان توليد هورمون رشد در بدن کاملا به مغز وابسته است اما مي توان با روش هايي توليد اين هورمون را در مغز افزايش داد.براي افزايش ترشح هورمون رشد،سعي کنيد کودک تان خواب کافي در طول شبانه روز داشته باشد وعده هاي غذايي کم حجم و متعددتري به فرزندتان بدهيد.زيرا خوردن غذاهايي که داراي قند بالا هستند سبب ترشح انسولين بيشتر شده در نتيجه اين قند تبديل به چربي شده واضافه وزن کودک تان را سبب خواهد شد و در نهايت توليد هورمون رشد در بدن کودک متوقف خواهد شد. قد کودک یکساله,قد کودک دو ساله هورمون رشد باعث رشد بيشتر استخوان ها و تقويت آنها میشود استانداردهاي طبيعي براي قد کودکان 95 درصد نوزادان کامل قدي بين 55-45 سانتي متر دارند که دريک سال اول زندگي 30-25 سانتي متر افزايش قدي خواهند داشت.در سال دوم ميزان رشد بدن کاهش يافته و حدود 4 سانتي متر در سال است. در سنين قبل از مدرسه هر سال افزايش قد ثابت است و 8-6 سانتي متر در سال است. يعني کودک 3 ساله قدي حدود 91 سانتي متر و کودک 4 ساله قدي حدود 101 سانتي متر خواهد داشت. از 4 سالگي تا شروع سنين بلوغ رشد قدي کودک 7-5 سانتي متر است. در نوجواني رشد قد بسته به جنسيت کودک تغيير مي کند. متوسط افزايش قد در دختران 12-8 ساله 8 سانتي متر و در پسران 14 ساله 10 سانتي متر در سال است. اين تغييرات ابتدا با طويل شدن اندام ها شروع شده و با افزايش طول قطر تنه همراه است. لازم به ذکر است رشد طولي عمومي بين 22-17 سالگي با بسته شدن صفحات رشدي و يکنواخت شدن استخوان ها پايان مي يابد. دليل اختلالات رشدي از ديگر اختلالات رشد ، انحراف استخوان ها از زوايه هاي طبيعي مثل انحراف زانوها است که بايد به طورجدي تحت درمان قرار گيرد. عوامل موثر براين بيماري وراثت ،تغذيه نامناسب ،عدم ورود کلسيم کافي به بدن و کمبود ويتامين هايي مانند ويتامين D در سنين رشد است که براي جبران آنها مي توان از لبنيات و آفتاب کافي بهره برد. بيخود مرا نکشيد رشد قدي تابع عوامل مختلفي است که وراثت مهم ترين آنهاست. اگر در بررسي هاي عوامل موثر بر رشد ، ساير عوامل به غير از وراثت ،درحال طبيعي قرار داشته باشند، بايد از دست کاري بي مورد مثل داروهاي هورموني خودداري کرد. به خصوص که گاهي افزايش هورمون رشد در دوران بلوغ باعث افزايش قدي بيش از حد معمول مي شود. کوتاهي قد به خاطر مشکل تغذيه کوتاهي قد در کشورهاي درحال توسعه به دليل کمبودهاي تغذيه اي به نسبت ديگر کشورها بيشتر مشاهده مي شود.عوامل مختلفي روي قد تاثير مي گذارند از جمله قد ،نژاد و سلامت کلي اجتماع. در سال هاي بعد از پيروزي انقلاب اسلامي سوء تغذيه و کوتاهي قد نسبت به سال هاي ابتدايي انقلاب بهبود قابل توجهي يافته