📩
روزى ابوحنيفه براى ملاقات با امام صادق عليه السّلام به خانه امام آمد و اجازه ملاقات خواست، امام اجازه ندادند.
ابوحنيفه مىگويد: دم درب، مقدارى توقّف كردم تا اينكه عدّهاى از مردم كوفه آمدند و اجازه ملاقات خواستند. به آنها اجازه داد. من هم با آنها داخل خانه شدم!
وقتى به حضورشان رسيدم، گفتم: شايسته است كه شما نمايندهاى به كوفه بفرستيد و مردم آن سامان را از ناسزا گفتن به اصحاب محمّد، نهى كنيد. بيش از ده هزار نفر در آن شهر به ياران پيامبر ناسزا مىگويند.
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: مردم از من نمىپذيرند .
ابوحنيفه: چگونه ممكن است سخن شما را نپذيرند، در صورتىكه شما فرزند پيامبر خدا هستيد؟
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: تو خودت يكى از همانهايى هستى كه به حرف من گوش نمىدهند. مگر بدون اجازه من داخل خانه نشدى و بدون اينكه بگويم ، ننشستى و بى اجازه شروع به سخن گفتن ننمودى؟ شنيدهام كه تو بر اساس قياس[۲] فتوا مىدهى؟
ابوحنفيه : آرى .
نخستين نظريه بر پايه قياس !
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: واى بر تو! اوّلين كسى كه بر اين اساس نظر داد، شيطان بود! وقتى كه خداوند به او دستور داد كه به آدم سجده كند، گفت : «من سجده نمىكنم ؛ زيرا مرا از آتش آفريدى و او را از خاك ، و آتش ، گرامىتر از خاك است» .
سپس امام براى اثبات بطلان «قياس» ، مواردى از قوانين اسلام را كه بر خلاف اين اصل است ، ذكر نمود.
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: به نظر تو ، كشتن كسى به ناحق مهمتر است يا زنا؟
ابوحنيفه : كشتن كسى به ناحق .
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: بنابراين اگر عمل كردن به «قياس» صحيح باشد، پس چرا براى اثبات قتل، دو شاهد كافى است؛ ولى براى ثابت نمودن زنا چهار گواه لازم است؟ آيا اين قانون اسلام ، با «قياس» توافق دارد؟
ابوحنيفه: نه
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: بول ، كثيفتر است يا منى؟ ابوحنيفه: بول.
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: پس چرا خداوند در مورد اوّل، مردم را به وضو امر كرده ؛ ولى در مورد دوم، دستور داده كه غسل كنند؟ آيا اين حكم با «قياس» توافق دارد؟
ابوحنيفه : نه
💌
امام صادق عليه السلام فرمودند: نماز ، مهمتر است يا روزه؟
ابوحنيفه : نماز .
💌
امام صادق عليه السلام فرمودند: پس چرا بر زن حائض، قضاى روزه واجب است ؛ ولى قضاى نماز واجب نيست؟ آيا اين حكم با «قياس» توافق دارد؟
ابوحنيفه : نه
💌
امام صادق عليه السّلام فرمودند: شنيدهام كه اين آيه : در روز قيامت به طور حتم از نعمتها سؤال مىشويد [۳] را چنين تفسير مىكنى كه : خداوند ، مردم را درباره غذاهاى لذيذ و آبهاى خنك كه در فصل تابستان مىخورند ، مؤاخذه مىكند .
ابوحنيفه : درست است. من اين آيه را اينطور معنا كردهام.
💌
امام صادق عليه السلام فرمودند: اگر مردى تو را به خانهاش دعوت كند و با غذاى لذيذ و آبى خنك از تو پذيرايى نمايد، و بعد براى اين پذيرايى بر تو منّت بگذارد، درباره چنين كسى چگونه قضاوت مىكنى؟
ابوحنيفه : مىگويم : آدم بخيلى است .
💌
امام صادق عليه السلام فرمودند: آيا خداوند ، بخيل است تا در روز قيامت ، در مورد غذاهايى كه به ما داده، ما را مورد مؤاخذه قرار دهد؟
ابوحنيفه: پس ، مقصود از نعمتهايى كه قرآن مىگويد انسان درباره آنها مؤاخذه مىشود ، چيست؟
💌
امام صادق عليه السلام فرمودند: مقصود ، نعمت دوستى ما خاندان رسالت است [۴] .
[۱] نامش نعمان بن ثابت ، يكى از ائمّه چهارگانه اهل سنّت ، مؤسس فرقه حنفى ، متولّد سال ۸۰ هجرى و متوفّاى سال ۱۵۰ هجرى است.
[۲] قياس ، عبارت است از اينكه حكمى را كه خداوند براى موردى بيان نموده ، بدون اينكه وجود علت آن حكم براى موردى ديگر شناخته گردد، در آن مورد ديگر نيز جارى گردد .
[۳] (ثُمَّ لَتُسئَلُنَّ يَومَئذٍ عَن النعيم) (تكاثر ، آيه ۸) .
[۴] بحار الأنوار ، ج ۱۰ ، ص ۲۲۰ . امام با جمله اخير مىخواهد ابوحنيفه را متوجّه مسئله رهبرى الهى و نقش آن در جامعه مسلمين نمايد.
@tafakkor_qurani
@beitonour