شرايط زمانى و مكانى و خصوصيات افراد ارزش كارها را تغيير مى دهد:
اطعام ارزش دارد، ولى در زمان قحطى ارزش بيشترى دارد. «فى يوم ذى مسغبة»
يتيم نوازى با ارزش است، ولى يتيمى كه فاميل باشد اولويّت بيشترى دارد. «ذا مقربة»
رسيدگى به فقرا مهم است، به خصوص آنانكه از شدّت فقر خاك نشين هستند. «ذا متربة»
دل كندن از مال به نفع فقرا همچون عبور از گردنه هاست، و راه بهشت از ميان اين گردنه ها مى گذرد.
شايد بتوان براى اين آيات، مصاديق معنوى در نظر گرفت و گفت: مراد از «فكّ رقبة» آزاد كردن مردم از آتش دوزخ، با هدايت است و مراد از اطعام «او اطعام فى يوم ذى مسغبة» اطعام روحى نيازمندان به وسيله تعليم و ارشاد است و مراد از «يتيماً ذا مقربة» ايتام آل محمّد صلى الله عليه وآله هستند و مراد از «مسكيناً ذا متربة»، نيازمندان به هدايت هستند.
ناگفته نماند كه براى تأكيد اين معانى، در حديث مى خوانيم: مراد از آيه «فلينظر الانسان الى طعامه» نظر به علمى است كه انسان مى آموزد كه طعام معنوى است.
در حديثى مى خوانيم كه رسول خداصلى الله عليه وآله فرمودند: «عتق رقبه» آن است كه شخصى خودش به تنهائى برده اى را آزاد كند، ولى «فكّ رقبه» آن است كه به آزاد كردن برده اى كمك كند.
📌 پیام ها
🌿 بهترين راه خداشناسى، دقّت و مطالعه در آفريده هاى حكيمانه خداوند است. «الم نجعل له...»
🌿 با سؤال هاى مناسب، وجدان هاى خفته را بيدار كنيد. «الم نجعل له...»
🌿 همه انسانها از طريق عقل يا فطرت يا راهنمايى انبيا و اوصيا و علما، خير و شر را مى شناسند. «هديناه النّجدين»
🌿 انجام وظيفه و تكليف، همچون عبور از گردنه است. «العقبة»
🌿 افراد مرفّه و راحت طلب كه از انجام كار و پذيرش مسئوليّت فرار مى كنند، مورد انتقاد قرآن اند. «فلا اقتحم العقبه»
🌿 انسان، مسائل معنوى را بدون هشدارهاى الهى درك نمى كند. «و ما ادريك ما العقبة»
🌿 آزاد سازى بردگان و اسيران در رأس كارهاى خير است. «فكّ رقبة»
🌿 هميشه كلى گويى مفيد نيست، گاهى بايد نمونه ها و مصاديق را نام برد. «فكّ رقبة... اطعام»
🌿 براى تحريك عواطف مردم و بيدارسازى وجدانها دردها را مطرح كنيد. «مسغبة... مقربة... متربة»
🌿 براى تشويق مردم به كارهاى خير، ابتدا الطاف خدا را يادآور شويد. «عينين - لساناً شفتين - يتيما ذا مقربة»
🌿 اسلام به مسائل مادى طبقه محروم و لزوم حل مشكلات آنان تأكيد و اصرار دارد. «يتيماً مسكيناً»
🌿 سرمايه ها خرج مى شود ولى مهم مسير خرج است. «اهلكت مالاً لُبداً... فلا اقتحم العقبة... فكّ رقبة... او اطعام...»
🕊️🍃🕊️🍃🕊️
https://eitaa.com/tafsir_audio_Quran_1402
https://ble.ir/tafsir_audio_quran_1402