✍️آیه آیه سیاست(15)/چگونه «مصلحت جلوگیری از دوقطبی های فتنه گون»، منجر به ایجاد «تشابه» در برخی رفتارهای سیاسی ولیّ خدا می شود؟
🔸«قالَ يا هارُونُ ما مَنَعَكَ إِذْ رَأَيْتَهُمْ ضَلُّوا * أَلاَّ تَتَّبِعَنِ أَ فَعَصَيْتَ أَمْرِي * قالَ يَا بْنَ أُمَّ لا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَ لا بِرَأْسِي إِنِّي خَشِيتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَيْنَ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ لَمْ تَرْقُبْ قَوْلِي؛ موسی(ع) گفت: اى هارون! چرا هنگامى كه ديدى آنها (با فتنه سامری) گمراه شدند. * از من پيروى نكردى؟! آيا فرمان مرا عصيان نمودى؟! * هارون(ع) گفت: اى فرزند مادرم! ريش و سر مرا مگير! من ترسيدم بگويى تو ميان بنى اسرائيل تفرقه انداختى، و سفارش مرا به كار نبستى!» (طه: 94)
🔰یکی از سؤالات و شبهات جریان مؤمن انقلابی این است که چرا در برخی موارد، «رفتارهای سیاسی» ولیّ خدا مبتنی بر «آرمان های انقلابی»اش نیست و در نتیجه از نوعی «تشابه» برخوردار شده است؟ آیا وجود این تناقض، به دور از «عدالت» نیست؟
بطور کاملاً خلاصه باید گفت رفتارهای سیاسی ولیّ، تنها مبتنی بر «آرمان های انقلابی» نیست، بلکه باید به این مؤلّفه، عنصر «مصلحت» را نیز اضافه کرد. «گفتمان انقلابی» با ضمیمه شدن به «مصلحت» هاست که «رفتارهای سیاسی» ولیّ خدا را شکل می دهند. حال در مواردی که نیازی به دخالت دادن عنصر «مصلحت» نباشد، رفتار ولیّ، رفتاری صریح، بدون ابهام و کاملاً مبتنی بر گفتمان انقلابی او خواهد بود و در مواردی که عنصر «مصلحت» به تصمیم گیری هایش اضافه می شود، رفتارش «متشابه» و بعضاً «مبهم» خواهد بود.
درواقع باید گفت، عنصر «مصلحت» نه چیزی جدای از گفتمان و آرمان های انقلابی و در عرض آن، بلکه جزء آن است. و اصلی ترین هدف اِعمال آن هم «حفظ و تثبیت نظام اسلامی» است. از سوی دیگر، مفهوم «مصلحت»، خود دارای مصادیق متعددی است؛ که یکی از مهمترین موارد آن جلوگیری از ایجاد «اختلاف»، «دو دستگی» و ایجاد «دوقطبی های فتنه گون» در جامعه است. به عبارت دیگر، یکی از مؤلفه هایی که مانع از اعمال برخی تصمیمات صریح انقلابی شده و آن را «متشابه» می سازد، مصلحتی به نام جلوگیری از اختلاف و دوقطبی های خطرناک در جامعه است.
🔰حال، با این مقدمه باید گفت این «مصلحت»، در فتنه سامری و زمانی که جناب هارون(ع) به عنوان نائب حضرت موسی (ع) در میان بنی اسرائیل منصوب شد، توسط ایشان اعمال شد. مطابق آیات شریفه قرآن در فتنه سامری، باوجود روشنگری ها و نصیحت های حضرت هارون(ع)، اما بنی اسرائیل به سخنان او وقعی ننهادند و بجای اطاعت از نائب امامشان، در استدلالی شبیه به استدلال برخی گروههای منحرف زمان ما همچون «انجمن حجتیه»، گفتند:
🔸«قالُوا لَنْ نَبْرَحَ عَلَيْهِ عاكِفِينَ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَيْنا مُوسى؛ ولى آنها گفتند: «ما هرگز از پرستش آن دست برنخواهیم داشت تا موسى(ع) به سوى ما بازگردد!»» (طه: 91)
و پس از بازگشت حضرت موسی(ع) از پرده غیبت، جناب هارون (ع) در پاسخی قانع کننده به ایشان برای عدم برخورد انقلابی با سامری فرمود:
🔸«إِنِّي خَشِيتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَيْنَ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ لَمْ تَرْقُبْ قَوْلِي؛ من ترسيدم بگويى تو ميان بنى اسرائيل تفرقه انداختى، و سفارش مرا به كار نبستى!» (طه: 94)
همانگونه که ملاحظه می شود، دلیل منطقی جناب هارون برای عدم برخورد قاطع با سامری، مصلحتی به نام «جلوگیری از دوقطبی خطرناک» میان مردم بود. دو قطبی ای که فتنه اش از فتنه سامری نیز خطرناک تر بود و «تثبیت حکومت» را نشانه گرفته بود. حضرت موسی(ع) نیز منطق نائبش را پذیرفت و خود با سامری و گوساله اش برخوردی انقلابی کرد.
🔰باید پذیرفت که اقتضائات جایگاه امام معصوم(ع) با اقتضائات جایگاه نائب امام(ع)، کمی متفاوت است. در زمانی که به ظهور امام عصر(عج) نزدیک تر می شویم و فتنه ها نیز پیچیده تر می شود، مصلحت سنجی های نائب امام (ع) برای تثبیت و حفظ حکومت تا سپردن آن به صاحب اصلی اش، بسیار بیشتر از خود امام (ع) است. برخی فتنه ها جز با دست موسایی خاموش نخواهد شد. اللهم عجل لویک الفرج...
#بصائر