⭕️ در رثای مصلحی متفکر و سیاستمدار
👈 اکنون بیش از یک قرن از درگذشت بزرگ مصلح عالم اسلام مرحوم سید جمال‌الدین اسدآبادی می‌گذرد، ولی همچنان روح و فکر و روش او الهام‌بخش بسیاری از شخصیت‌ها، متفکران و روشنفکران مسلمان است و در ادبیات جهان اسلام و چالش اسلام با مدرنیته، همواره بر نقش و تاثیر او تاکید می‌شود.
🔹 جنبش‌های اسلامی در دو قرن اخیر، نظیر جنبش اعرابی پاشا و اخوان‌المسلمین در مصر، مهدی سودانی و دنباله‌گیران آن به رهبری صادق المهدی و حتی دکتر حسن الترابی در سودان و سایر نهضت‌های اسلامی معاصر در شمال آفریقا، جنبش هندی خلافت، جنبش مشروطیت در عثمانی و مصر، و جنبش‌های اسلامی در ایران از نهضت تنباکو تا انقلاب اسلامی، همگی ریشه در نهضت فکری سیاسی سید جمال‌الدین اسدآبادی داشته‌اند.
یکی از دلایل عمده عمق و وسعت نفوذ و تأثیرگذاری سید جمال، حرکت او در سطح فراتر از مذهب خاص، و به طور عام در سطح جهان اسلام بود. او همه کشورهای اسلامی را وطن خود می‌دانست و در صدد ایجاد اتحاد میان شیعه و سنی بود. امروزه ضرورت اتحاد و پیوندهای فرهنگی و اقتصادی و سیاسی در سطوح ملی منطقه‌ای و جهانی برای مقابله با سرمایه‌داری جهانی و تقسیم کار ناعادلانه بین‌المللی و نظام بین‌المللی اقتصادی سیاسی مبتنی بر آنکه به شدت استثماری، ظالمانه و به ضرر جهان سوم بود، برهمه آزادی‌خواهان جهان آشکار شده است. سیدجمال نیز به دلایل عقیدتی و سیاسی و با توجه به جهانی کردن استعمار و امپریالیسم و سرمایه‌داری همواره بر اتحاد و پیوند مسلمانان اصرار می‌ورزید.
🔹 دلیل دیگر وسعت نفوذ و تداوم تاثیر سیدجمال عام و انسانی اندیشیدن او بود که این اندیشه امروز شعار روز دنیاست. سیدجمال اگرچه آیینه تمام نمای مسائل و مصایب جهان اسلام بود، ولی به خوبی مدرنیته و تمدن جدید غربی برخاسته از آن را می‌شناخت و از نزدیک و به روش علمی و جامعه شناختی با مبانی نظری این تمدن و جوهر و هسته آن و نیز پدیده‌‌ها، نهادها و مظاهر آن آشنا بود. سید نه همانند سنت‌گرایان و بنیادگرایان به « رد مطلق غرب» می‌پرداخت و نه همانند متجددان و غرب‌گرایان به طور سطحی و احساسی و کورکورانه به «پذیرش مطلق غرب» گرایش داشت؛ بلکه قائل به تمییز و تفکیک جنبه‌های مثبت و منفی تمدن جدید بود. از این رو نه او را می‌توان غرب‌ستیز نامید و نه غرب‌گرا.
✅ سید جمال با نقد سنت و مدرنیته و ترکیب و تلفیق جنبه‌های منطقی عقلایی انسانی مثبت و مفید هم‌اکنون الهام‌بخش بسیاری از متفکران دنیای عرب و اسلام است. پیرو همین تفکر و جهان بینی سید جمال به دنبال دو هدف عمده بود:
1ـ دمیدن روح تازه در کالبد شرق؛ تا با فرهنگ و علم و تربیت و دین زلال خویش به پا خیزد و بدین گونه شکوهمندی و عزت و جایگاه خود را باز به دست آورد.
2ـ قیام شرق علیه نفوذ و استعمار و استثمار بیگانگان؛ تا در نتیجه ممالک شرق، استقلال خویش را بازیابند و با اصول و روابطی ویژه اداره شوند و بدین‌سان از خطرهایی که از همه سو آنان را در میان گرفته است، خود را مصون بدارند.
سید جمال‌الدین در سراسر زندگی خویش این دو پرچم آرمانی خود را با هم به دوش می‌کشید. به طور مشخص می‌توان گفت این دو هدف سید جمال بر محوریت اتحاد اسلام و استخلاص امت اسلام از زیر یوغ استعمارگران، مخصوصاً انگلستان خلاصه می‌شد، اما صد حیف که گذر عمر او را امان نداد تا به اهداف آرمانی خود دست یابد. اما بدون شک می‌توان گفت سال‌ها بعد به سبب وقوع انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، بخشی از اهداف آرمانی سیدجمال به وقوع پیوست.
_______________
🔗 لینک مطلب: https://btid.org/fa/news/202589
📎 #سیاست_اجتماع
📎 #سیاست_خارجی
📎 #سید_جمال_اسدآبادی
تحلیلگر 57 👇👇
♨️@tahlilgar57