هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: شماره 15 🌺1️⃣ شاخص‏ها و ملاك‏های كلی 🌺 4.. پرهیز از مواضع تهمت یكی از قواعد رفتار و اصول عمل این است كه رفتار انسان باعث ایجاد توهم و ارایه تصویر نامناسب برای او نشود و وی را در نظر بینندگان متهم به سوء نگرداند. هر كاری كه انسان را در نظر دیگران متهم گرداند و آبروی او را مخدوش سازد، از نظر دین مذموم است. كسی كه به واقع از امور ناپسند پرهیز می‏كند، حق ندارد تظاهر به بدی كند و خود را بدكار بشناساند. انسان هم باید به واقع خوب باشد و هم در نظر مردم به نیكی شناخته شود و هرگز حق ندارد خود را خلاف‏كار معرفی سازد. انسان مالك آبروی خود نیست و اختیار تصرف بی‏جا در آن را ندارد. امام صادق علیه‏السلام فرمود: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَوَّضَ إِلَی الْمُؤمِنِ أُمُورَهُ كلَّهَا وَ لَمْ یفَوِّضْ إِلَیهِ أَنْ یذِلَّ نَفْسَهُ أَلَمْ تَسْمَعْ لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤمِنِینَ؟ فَالْمُؤمِنُ ینْبَغِی أَنْ یكونَ عَزِیزاً وَ لاَ یكونَ ذَلِیلاً یعِزُّهُ اللَّهُ بِالاْءِیمَانِ وَ الاْءِسْلاَمِ؛ خداوند تمام كارهای مؤمن را به خود او واگذار كرده، ولی به او اختیار نداده كه خود را خوار و ذلیل كند. آیا كلام خدا را نشنیده‏ای كه فرمود: عزت از آن خدا و پیامبر او و مؤمنین است؟ پس مؤمن شایسته است كه عزیز باشد و ذلیل نگردد. (كافی، ج 5، ص 63. ) انسان، اجازه ندارد چوب حراج به آبروی خود بزند، با رفتارهای خاص چهره خود را در دیده دیگران مشوّه گرداند و خود را به بدی عرضه كند. ملامتیه صوفیان، كه برخلاف این آموزه اسلامی اصرار بر بدنام نمایاندن خود داشتند، همواره از سوی بزرگان دین محكوم شناخته شده‏اند. پیامبر گرامی اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏فرماید: قَالَ مَنْ كانَ یؤمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیوْمِ الاْخِرِ فَلاَ یقِفَنَّ مَوَاقِفَ التُّهَمَةِ؛ هر كس كه به خدا و قیامت ایمان دارد، نباید در مواضع تهمت بایستد. (مستدرك الوسائل، ج 8، ص 340) امیر مؤمنان، علی علیه‏السلام فرمود: إِیاك وَ مَوَاطِنَ التُّهَمَةِ وَ الَْمجْلِسَ الْمَظْنُونَ بِهِ السُّوءُ فَإِنَّ قَرِینَ السَّوْءِ یغَیرُ (او یغُرُّ) جَلِیسَهُ؛ از جایگاه‏های تهمت و مجالسی كه به آن گمان بد می‏رود، بپرهیز؛ زیرا كه هم‏نشین بد هم‏نشین خود را تغییر (یا فریب) می‏دهد. (الأمالی، شیخ مفید، ص 220. ) لقمان در ضمن نصیحتی به فرزندش گفت: مَنْ یدْخُلْ مَدَاخِلَ السُّوءِ یتَّهَمْ وَ مَنْ یقَارِنْ قَرِینَ السَّوْءِ لاَ یسْلَمْ وَ مَنْ لاَ یمْلِك لِسَانَهُ ینْدَم؛ هر كس كه در مكان‏های بد وارد شود، متهم می‏گردد و هر كس كه با بدان هم‏نشینی كند، سالم نمی‏ماند و كسی كه مالك زبانش نباشد، پشیمان شود. (كافی، ج 2، ص 642. ) امام صادق علیه‏السلام می‏فرماید: أَوْلَی النَّاسِ بِالتُّهَمَةِ مَنْ جَالَسَ أَهْلَ التُّهَمَةِ؛ شایسته‏ترین مردم به تهمت، كسی است كه با اهل اتهام هم‏نشینی كند. (الأمالی، شیخ صدوق، ص 21. ) هم‏چنین فرمود: مَنْ جَالَسَ أَهْلَ الرَّیبِ فَهُوَ مُرِیبٌ؛ كسی كه با اهل شك هم‏نشینی كند، او اهل شك است. (صفات الشیعة، ص 9) امام صادق علیه‏السلام در جایی دیگر می‏فرماید: مَنْ دَخَلَ مَوْضِعاً مِنْ مَوَاضِعِ التُّهَمَةِ فَاتُّهِمَ فَلاَ یلُومَنَّ إِلاَّ نَفْسَهُ. (الأمالی، شیخ صدوق، ص 497. ) حضرت علی علیه‏السلام فرمود: مَنْ أَوْقَفَ (عَرَّضَ او وَضَعَ) نَفْسَهُ مَوْضِعَ التُّهَمَةِ فَلاَ یلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ؛ هر كس خود را در موضع تهمت قرار دهد (و متهم شود) كسی جز خود را سرزنش نكند. (بحار الانوار، ج 75، ص 33. ) امام صادق علیه‏السلام می‏فرماید: اتَّقُوا مَوَاقِفَ الرِّیبِ وَ لاَیقِفَنَّ أَحَدُكمْ مَعَ أُمِّهِ فِی الطَّرِیقِ فَإِنَّهُ لَیسَ كلُّ أَحَدٍ یعْرِفُهَا؛ از جایگاه‏های مشكوك بپرهیزید و كسی از شما با مادر خود در راه نایستد؛ زیرا همه كس نسبت مادر را با او نمی‏شناسد. (وسائل الشیعة، ج 12، ص 37. ) از پیامبر اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله نقل شده كه فرموده‏اند: رَحِم اللهُ امرءاً جَبَّ الغیبةَ عن نَفسِه؛ خدا رحمت كند كسی را كه مانع غیبت خود شود (و كاری نكند كه دیگران از او بدگویی كنند). (كشف الخفاء، ص 426، ح 1367) ادامه دارد... 🌷 @nedaye_tahzibtahzib-howzeh.com