↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
اللّهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹زیادة و تفصیل🔹
✔️۱.اگر فعل مذکور،مخالف باشد با فعل محذوف در لفظ ومعنی،دگر باب اشتغال نیست.
مثلا وقتی گفته شود،"ماذا اشتریتَ"جواب میدهی"کتاباً أقرؤه"که تقدیر این جواب چنین است"اشتریتُ کتاباً أقرؤه"
در این حالت که فعل ها هیچ شباهتی باهم ندارندحذف عامل واجب نیست،بلکه جایز است.
✔️۲.اشتغال به معنای عام که شامل اسم مرفوع بعد ادوات شرط و استفهام است،واقع می شود.
باید توجه داشت که در نثر بعد از این ادوات غیر فعل بیاید صحیح نیست،البته از ادوات شرط سه نوع استثنا میشود،و بعد از این سه نوع هم اسم میاد و هم فعل(چه در نثر و چه در شعر)
اما موارد استثناء
أ.ادوات شرطی که جازم نیستند،مثلِ اذا و لو.
مثال"اذا السماءُ أنشقَّتْ"و"لو الحربُ امتنعت لطالبت الحیاة"
ب.إِنْ به شرطی که فعلِ در تفسیر،ماضی باشد در لفظ،مثل"إنْ علماً تعلمتَه فاعمل به"یا ماضی در معنی باشد.مثلِ"إنْ علما لم تتعلمْهُ فاتتک فائدتُه"
ج.”أمَّا“شرطیه،مثال"أمَّا الثمودُ فَهَدَینٰهم"،در این مثال،الثمودُ هم به رفع قرائت شده است(بنا بر ابتدائیت) و هم به نصب(بنا بر اشتغال).
تقدیر عامل در صورت نصب،بعد از فاء می باشد،زیرا اما فقط بر اسم داخل میشود،پس تقدیر میشود"أمَّا الثمودَ فهدینا فَهَدَینٰهم"
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۱۱۱ تا ۱۱۳
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0