📝📜 گزارش محتوا
عنوان کتاب تا حدی معرف محتوا و نوشتار کتاب میباشد. کتاب از دو بخش تشکیل شده است:
♦️بخش اول
بخش نخست کتاب ضمن آنکه در بردارنده مطالب مختصری درباره عرفا و شعرای عرب و دانشمندان و حکمای ایرانی و یونانی از زمان قدیم است، عمدتا به معرفی آثار باستانی موجود در فارس اختصاص یافته و آثار و ابنیه موجود در مناطق دیگر، از جمله بوشهر، خوزستان، کرمانشاه، همدان، مازندران، چهارمحال بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و اردبیل را نیز به اختصار توضیح میدهد.
در مورد بخش نخست کتاب که به موضوع آثار باستانی فارس مربوط میشود، نویسنده غرض و هدف خود را از این کار تا اکتشاف آثار مزبور، بلکه ثبت و ضبط آن اعلام میکند، کاری که با دقت نظر از سوی وی انجام گرفته است.
از محاسن کتاب در این قسمت توضیحات مفصلی است که نویسنده در مورد نقشبرجستهها داده است (از جمله اسارت والرین توسط شاپور ساسانی). وی همچنین کتیبههای موجود در آن منطقه را خط به خط ترجمه و عینا در متن کتاب آورده است و حتی در این باره به منابع اروپایی؛ مانند تاریخ ایران نوشته سرجان ملکم نیز استناد کرده است. این ویژگی نه تنها ارزش عملی کار مؤلف را نشان میدهد، بلکه تبحر او را در ترجمه متون خط میخی نشان میدهد، هر چند قابل مقایسه با کیفیت و سطح مطالعات امروزی نباشد.