🌀توهم زیبایی!
🔹چنانکه در همه سیستمها و مناسبات اجتماعی، دو پارادایم نار و نور وجود دارد، در عرصه مد و فشن و زیبایی نیز دو الگو و پارادایم وجود دارد: زیبایی نورمحور و زیبایی نارمحور.
🔹صنعت مد و فشن جزء پارادایم نار است که دغدغهاش حداکثرسازی سود شرکتهای آرایشی و مدلینگ است. مردم نیز فریب این تبلیغات را میخورند و به حداکثرسازی سود این شرکتها کمک میکنند. فارغ از اینکه اساساً زیبایی در عالم خلق نسبی است و این خود شرکتها هستند که هرچند سال الگوهای مد را تغییر داده و ذائقهسازی میکنند تا الگوی جدیدی به مد تبدیل شود و سود شرکتشان حداکثر گردد.
🔹هم زیبایی عالم خلق (جمال) خوب است و هم زیبایی عالم جعل (کرامت)؛ اما اصالت با دومی است زیرا زیبایی عالم خلق نسبی است و زیبایی عالم جعل، مطلق. اگر در تعابیر قرآن راجعبه یوسف نبی (ع) دقت شود، هیچجا در قرآن راجع به جمال و زیبایی ظاهری ایشان سخن گفته نشده بلکه هنگامی که زنان مصر یوسف را دیدند گفتند إِنْ هذا إِلَّا مَلَکٌ کَرِیمٌ و حرفی از جمال یوسف نزدند.
🔹آیه 119 سوره نساء از زبان شیطان بیان میکند که وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ یعنی به بنی آدم امر میکنم که عالم خلق را تغییر دهند؛ یعنی به جای آنکه زیبایی خود را در عالم جعل تغییر دهند، به دنبال تغییر ظواهر عالم خلق باشند.
🔹 مبنای زیبایی عالم جعل، نور است. نورانیت باعث زیبایی میشود. درواقع نور موجب انتظام و سپس حُسن میشود. به همین دلیل است که افرادی که اهل نمازشب باشند دلنشینترند یا افرادی که از اربعین برمیگردند نورانیت و زیبایی خاصی دارند. یا برخی افراد پیر و کهنسال (علیرغم چین و چروکهای ظاهری) اصطلاحا به دل انسان مینشینند. اما برخی جوانهای مدرن با هزار عمل زیبایی، دلنشین نیستند. ریشه این عملهای زیبایی برمیگردد به نوع نگاه هستیشناسی آنها زیرا عالم هستی را زیبا نمیبینند و آتشِ حسرتِ زیبا شدن، آنها را احاطه کرده است.
🔹شاید یکی از علل توصیه به بانوان برای مطالعه سوره نور همین است که مبنای زیبایی عبارت است از نورانیت. نور است که موجب شرح صدر میشود و بخاطر نور است که پوست نرم و زیبا میشود زیرا تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ (23 زمر) اما زیبایی مادیمحور بدون نورانیت، موجب میشود همان پوستی که تحت عملهای متعدد زیبایی قرار گرفته بود، در قیامت (که باطن همینجاست) علیه انسان شهادت دهد. شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُم بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (20 فصلت)
🔹 زیبایی نارمحور درواقع زیبایی نیست بلکه قباحت و قبح است زیرا در سیر هستیشناسی قباحت، ظلمات منجر به باطل و سپس ظلم و جور و آنگاه قباحت میشود. و اساساً کسی که در ظلمات است، چگونه میتواند زیبایی را ببیند یا زیباسازی کند؟! زیباسازی افراد در صنعت آرایش و گریم، زیباسازی ساختمانها در معماری، و زیباسازی شهرها در شهرسازی، در حال حاضر عمدتاً برمبنای هستیشناسی باطل و ظلمات است و مولفههای نورانیسازی آنها درنظر گرفته نمیشود.
🔹 زیبایی نارمحور به جایی رسیده که برای زیبا شدن خود و خانه و شهر، حیوانات و اجنه را ملاک قرار میدهند و خود را شبیه برخی حیوانات یا اجنه میکنند. لذا این پارادایم صرفاً توهم زیبایی است نه خود زیبایی. خلأ تحول در دانش زیباییشناسی یا علم الاستحسان در جهان امروز مشهود است.
🔹در فضای تربیت تفریحی و اجوتینمنت، برای تفکیک این دو نوع زیبایی و آموزش آن به کودکان و نوجوانان، میتوان از ابزارهای هنری استفاده کرد. بعنوان مثال به ترتیب میتوان از انیمیشن «گوژپشت نوتردام» و فیلم «زشتها» استفاده نمود و ذهنیت آنها را از این مد و فشنهای امروزی مبرا ساخت.
✍️ اندیشکده تثبیت| امیر حسینی
@tasbit1444