#اعتبارسنجی_احادیث_طبی ◀️ اعتبارسنجی دو حدیث مشهور طبی «العلم علمان...» و «المعده بیت کل داء...»: ✍️ نویسنده: استاد علی عادل‌زاده 🌐 @tebona ____________________________ 1️⃣ العلم علمان، علم الأدیان و علم الأبدان. (علم، دو چیز است: علم دین‌ها و علم بدن‌ها). در برخی منابع نه چندان متقدّم، این حدیث، به صورتِ مرسل و بی‌سند به پیامبر اسلام (ص) نسبت داده شده است. 2️⃣ نکته‌ی مهم آن است که این حدیث پیش از انتساب به پیامبر (ص) به عنوان سخنی منسوب به شافعی شناخته می‌شده است. 3️⃣ برخی نیز این جمله را ضمن حکایتی مرسل، از زبان طبیب نصرانی هارون الرشید نقل کرده‌اند. شاید از همین روست که جمعی از اهل حدیث در اصالت آن به عنوان حدیث نبوی خدشه کرده‌اند. بی‌‌تردید انتساب این جمله به شافعی، بر انتسابش به پیامبر ص ترجیح دارد. 4️⃣ به نظر می‌رسد جمله مشهور «المعدة بیت کل داء و الحمیة رأس کل دواء» قاعده‌ی طبّی مشهور و حکمت متداولی در بین عرب بوده و به حارث بن کلدة طبیب مشهور عرب، نیز نسبت داده شده است. اگر چه در برخی منابع به پیامبر (ص) یا امیر المؤمنین (ع) نیز نسبت داده شده، اما غالباً این انتساب بدون ذکر سند است و از طرفی برخی حدیث‌شناسان، این انتساب را بی‌پایه و جعلی می‌دانند. 5️⃣ ظاهراً تنها در یک روایت به صورت مسند، از امام صادق (ع) این حدیث نبوی نقل شده است که سند آن بسیار ضعیف و متنش نیز مشکوک است. الگویی که در این روایت به کار گرفته شده، الگوی داستانی مشخصی است که در چند حکایت دیگر نیز به کار رفته است. 6️⃣ این الگو، می‌تواند بیانگر دغدغه‌هایی باشد که در اثر تلاقی مسلمانان و اعراب با اقوام دیگر پدیده آمده بود. در مجموع قرائن برای انتساب این سخن به پیامبر اکرم (ص) یا امامان اهل بیت (ع) کافی نیست، هر چند می‌توان مضمون کلّی مشابه آن را در روایات دیگر نیز یافت. 🔳 منبع: وبلاگ وزین «آثار» 📢 متن کامل این یادداشت در سایت طبنا قابل مشاهده می باشد: http://tebona.ir/2020/07/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C-%D8%AF%D9%88 —------------------------------------- ⏮ موسسه طِبُنا ☑️ ایتا و تلگرام: https://eitaa.com/tebona