💠تفاوت زن و مرد در شهادت دادن
🔴چرا شهادت دو زن، برابر با يک مرد است؟
🔸فلسفه بسياري از احکام در متون ديني بيان نشده؛ اما اين مسلّم است که به دليل علم و حکمت الهي، تمام احکام ناشي از مصلحت و مفسده واقعياند؛ اگرچه نتوانيم مصالح و مفاسد را کشف کنيم.
👈با اين وجود، توجه به نکاتي به شناخت چرايي اين حکم کمک ميکند:
1️⃣قانون براي تنظيم روابط انسانها وضع ميشود و ملاک ارزشگذاري نيست.
2️⃣ اصل شهادت زن و مرد در اسلام پذيرفته شده؛ اما ميزان آن متفاوت است.
براي اينکه ملاک، رسيدن به حقيقت و کشف واقعيت است،
گاهي شهادت زن ميتواند اين هدف را تأمين کند و گاهي شهادت مرد، گاهي هم ترکيب اين دو شهادت.
▪️ از اين رو، از شهادت مردان در امور اجتماعي که غالباً مردان حضور پررنگتري دارند، بحث ميشود.
▪️در برخي امور نيز شهادت زنان پذيرفته ميشود؛ مثل اثبات ولادت، بکارت، اثبات عيوب زنان و...(1)
3️⃣در بعضيموارد، شهادتمردانبهشهادتزنان، ضميمهميشود؛ مثل زنا (2) که غالباً طبيعت زن اقتضاي مشاهده اين مسأله را ندارد؛ به دليل روحيه حساس زن و حيا و عفّت بيشتر او؛
همچنين ميتوان گفت شرطضميمه شهادتمردان، نوعيحمايتاز زناندر قبالخطراتشهادت دادن عليه ديگران است که جنبه حقوقي و قانوني پيدا ميکند.(3)
4️⃣در برخي موارد شهادت دو زن برابر با يک مرد است؛ مانند گرفتن شاهد بر انجام معامله که اين مورد نيز بيشتر مبتلا به مردان است و اين امور براي آنان اهميّت ويژهاي دارد.
از آنجا که غالب زنان در اين امور دخالتي ندارند، احتمال فراموشي زنان نسبت به برخي جزئيات در آن بالاست. از اين رو، در قرآن فرموده:
«دو تن از مردان خود (از مسلمانان عادل) گواه آريد، و اگر دو مرد نيابيد يک مرد و دو زن، از هر که (به عدالت) قبول داريد گواه گيريد تا اگر يک نفر از آن دو زن فراموش کند، ديگري به خاطرش آورد»(4)
🔹پس شهادت دادن تکليفي بر عهده شاهد ميآورد و آثاري به دنبال دارد.
از آنجا که شهادت دادن مربوط به امور اجتماعي و خبر دادن از چگونگي روابط در اين عرصه است، موارد بسياري از آن بر عهده مردان که حضور اجتماعي پررنگتري دارند، قرار ميگيرد و آنچه به حريم بانوان مربوط است، از شهادت آنان استفاده ميشود
و در موارد ديگر با شروطي همراه است که از ويژگيهاي زن ناشي ميشود.
**********
👈پی نوشت:
1. جواهر الکلام، ج41، ص170.
2. تحريرالوسيله، ج2، ص416.
3. کتاب نقد، 1378، شماره 12.
4-آیه 282 سوره بقره