☑️ شکّ انکاری متراکم (۴) 🖋دکتر حبیب‌الله بابائی ✔️یکی از نکته‌ها در صورتبندی «ریب» در مدینه و سپس در وضعیت‌های مشابه‌ در جوامع شهری، موضوع «تنوع» در شک انکاری (ریب) و نیز موضوع «انباشتِ شک» است. در جامعه‌ای که گونه‌های مختلفی از جریانات فرهنگی زندگی می‌کنند، در جایی که انسان‌های متنوعی در آن حضور دارند، و نیز آنجایی که درجات متعددی از بی‌ایمانی وجود دارد، شک غیراخلاقی (یا همان ریب) اشکال رنگارنگی پیدا می‌کند و زمینه‌های روانی را برای انکار و اتهام‌های پیوسته و کِشدار فراهم می‌کند. ✔️همین طور در این فضای متنوع، شک‌های فردی به شکل گلوله‌برفی تبدیل به شک‌های انکاری بزرگ و انباشتی از بداخلاقی‌های حاصل از آن می‌شود. توده‌های شک‌ّ انکاری نه تنها زمینه‌ای برای پاسخ علمی و رشد فهم جامعه را فراهم نمی‌کند (چون اساسا فردهای مردد در پی پاسخ نیست) بلکه زمینه‌های انحطاط اخلاقی را در جامعه فراهم خواهد کرد. به بیان دیگر، شک‌های انکاریِ بزرگ آغازی است برای سقوط‌های اخلاقی بزرگ‌تر. ✔️با این بیان به جرأت می‌توان گفت شکّ‌های انکاری بزرگ (نه شک‌های علمی) عامل‌های بزرگی هستند برای زوال نظام مناسب انسانی و انحطاط تمدن‌های بشری.