عوامل هلاكت انسانها از منظر نهج البلاغه چیست؟ (به نقل برخی از شارحان، این خطبه در سال 36 هجری پس از قتل عثمان در مدینه ایراد شد) «پس از ستایش پروردگار، خدا هرگز جباران دنیا را در هم نشكسته مگر پس از آنكه مهلتهای لازم و نعمتهای فراوان بخشید، و هرگز استخوان شكسته ملتی را بازسازی نفرمود مگر پس از آزمایشها و تحمل مشكلات، مردم! در سختیهایی كه با آن روبرو هستید و مشكلاتی كه پشت سر گذاردید، درسهای عبرت فراوان وجود دارد، نه هر كه صاحب قلبی است خردمند است و نه هر دارنده گوشی شنواست، و نه هر دارنده چشمی بیناست. در شگفتم، چرا در شگفت نباشم؟! از خطای گروههای پراكنده با دلایل مختلف كه هر یك در مذهب خود دارند! نه گام بر جای گام پیامبر (صلی الله علیه و آله) می نهند و نه از رفتار جانشین پیغمبر پیروی می كنند، نه به غیب ایمان می آورند و نه خود را از عیب بركنار می دارند، به شبهات عمل می كنند و در گرداب شهوات غوطه ورند، نیكی در نظرشان همان است كه می پندارد، و زشتیها همان است كه آنها منكرند. در حل مشكلات به خود پناه می برند، و در مبهمات تنها به رای خویش تكیه می كنند، گویا هر كدام، امام و راهبر خویش می باشند كه به دستگیره های مطمئن و اسباب محكمی كه خود باور دارند چنگ می زنند.» نهج البلاغه، خطبه88 #طوبای_عفاف