طوبای عفاف
دانستنی هایی درباره در این سال‌ها علما و اولیای الهی برای زیارت (علیه السلام) در روز اهمیت و جایگاه والایی قائل بودند و با پای پیاده از اشرف به سوی رهسپار می‌شدند، بی‌شک جابر بن عبدالله، نخستین زائر کربلای معلی در روز اربعین سال ۶۱ هجری است، این سنت حسنه نیز در سال‌های حضور ائمه معصومین(علیهم السلام) با وجود حکومت سفاک و خونریز اموی و عباسی انجام شده است. مناسک پیاده‌روی اربعین یکی از مهم‌ترین اجتماعات شیعیان است که معمولاً از سمت شهر به شهر پیاده به راه‌پیمایی دست می‌زنند. اما در این بین یکی از مهم‌ترین سؤالات که ذهن مخاطب امروزی را می‌تواند درگیر کند این است که مناسک راه‌پیمایی اربعین در آثار متقدم و سنت شیعی چه ریشه و جایگاهی دارد؟ آنچه‌که در ادامه می‌خوانید بخش‌هایی از کتاب «تأملی در نهضت عاشورا» از استاد رسول جعفریان است که بدین موضوع به شکل موجز اما خوب پرداخته است. مهم‌ترین روایت اربعینی اعتبار اربعین از قدیم‌الایام، میان شیعیان و در تقویم تاریخی وفاداران به (علیه السلام) شناخته شده است. کتاب مصباح‌المتهجد شیخ طوسی که حاصل گزینش دقیق و انتخاب معقول از روایات فراوان درباره تقویم مورد نظر شیعه درباره ایام سوگ‌ و شادی و دعا و روزه و عبادت است، ذیل ماه صفر می‌نویسد: «نخستین روز این ماه روز کشته شدن زید بن علی است. روز سوم این ماه، روزی است که مسلم بن عقبه پرده کعبه را آتش زد و به دیوارهای آن سنگ پرتاب کرد. در روز ۲۰ صفر ـ یعنی اربعین ـ زمانی است که حرم (علیه السلام) یعنی کاروان اسرا، از شام به مدینه مراجعت کردند و روزی است که انصاری صحابی حضرت صلی الله علیه و آله از مدینه به کربلا رسید تا به قبر امام حسین(علیه السلام) بشتابد و او نخستین کسی از مردمان است که قبر آن حضرت را زیارت کرد. در این روز، زیارت (علیه السلام) مستحب است و این زیارت، همانا خواندن زیارت اربعین است که از (علیه السلام) روایت شده: علامات مؤمن پنج‌تاست: خواندن ۵۱ رکعت نماز در شبانه روز، به دست کردن انگشتر در دست راست، برآمدن پیشانی از سجده، بلند خواندن «بسم‌الله الرحمن الرحیم» در نماز ظهر و عصر و زیارت اربعین.» سپس متن زیارت اربعین را با سند به نقل از (علیه السلام) آورده است. این مطلبی است که شیخ طوسی، عالم فرهیخته و معتبر شیعه در قرن ۵ درباره اربعین آورده است. طبعاً براساس اعتباری که این روز میان شیعیان داشته است از همان آغاز که تاریخش معلوم نیست، شیعیان به حرمت آن، زیارت اربعین می‌خواندند و اگر می‌توانستند مانند جابر بر مزار امام گرد آمده و زیارت می‌کردند. چنان که گذشت، مهم‌ترین نکته درباره اربعین، روایت (علیه السلام) است. این حدیث تنها مدرک معتبری است که جدای از خود زیارت اربعین که در منابع دعایی آمده است، به اربعین امام حسین(علیه السلام) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است. منشأ اربعین چیست؟ اما اینکه منشأ اربعین چیست، باید گفت، در منابع به این روز به دو اعتبار نگریسته شده: ۱ـ روزی که اسرای کربلا از شام به مدینه مراجعت کردند. ۲ـ روزی که جابربن‌عبدالله انصاری، صحابی پیامبر خدا از مدینه به کربلا وارد شد تا قبر (علیه السلام) را زیارت کند. شیخ مفید در کتاب «مسارالشیعه» که در ایام موالید و وفیات ائمه اطهار است، اشاره به روز اربعین کرده و نوشته: این روزی است که حرم (علیه السلام) از شام به سوی مدینه مراجعت کردند. نیز روزی است که جابر بن عبدالله برای زیارت امام حسین(علیه السلام) وارد کربلا شد. از شام به مدینه یا از شام به کربلا؟ کهن‌ترین کتاب دعایی مفصل موجود، کتاب مصباح المتهجد که از شاگردان است؛ ایشان هم همین مطلب را آورده است که بالاتر به آن اشاره شد. خلاصه اینکه از زیارت‌های مورد وثوق (علیه السلام) است که از لحاظ معنا و مفهوم قابل توجه است و در متون نسبتاً قدیمی مانند و مثیر الاحزان آمده است که مربوط به زمان بازگشت اسرا از شام به کربلاست. https://eitaa.com/joinchat/4252696586Ce586060fd5
66 مشاهده