💠 شبهای قدر و مقدرات 💠 📜 در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است که: «مقدّرات در شب نوزدهم تعیین، در شب بیست و یکم تأیید و در شب بیست و سوم ماه [رمضان] امضا می‏‌شود.» [۱] 📔 در کتاب خداشناسی که دومین کتاب از مجموعه شش جلدی طرح ولایت است، به بحث قضا و قدرالهی، قضا و قدر علمی و قضا و قدر عینی پرداخته شده است. این که هر کدام به چه معناست خود جای بحث مفصل دارد اما چیزی که در همه اینها نقش آفرینی می‌کند توجه به جایگاه اراده انسان است. آیا به راستی انسان در برابر قضا و قدر یک موضع دارد و مغلوبانه بهتر تماشای حوادثی که برایش اتفاق می‌افتد پا به دنیا گذاشته است؟ یا در مواجه با قضای الهی موضعی و مواجه با قدر الهی موضع دیگری دارد و اراده‌اش می‌تواند اثرگذر باشد؟ قدر متیقن آن است که اراده انسان به عنوان علت ناقصه در قدر و مقدرات دخیل است و گاهی با اضافه شدن اراده انسان، آن «قدر» تبدیل به «قضا» (یعنی حتمی الوقوع) می‌شود. 🔹 در این باب داستان معروفی از حضرت امیرالمومنین علی (ع) روایت شده است: روزی امیرالمومنین در پای دیواری نشسته‌ بودند، متوجه شدند که دیوار شکسته است و ممکن است فرو ریزد، فورا برخاست‌ و از آنجا دور شد. [درست مثل این که شما احتمال ریزش بهمن یا سنگ از کوه، یا جاری شدن سیل بدهید و فوراً از آن محل دور شوید]؛ رهگذری اِشکال کرد که: «یا علی! از قضاء الهی می‌گریزی»؟ یعنی‌ اگر مقرر شده باشد که صدمه ای به تو برسد چه زیر این دیوار و چه آن دیوار نشسته باشی، آن آسیب به تو می‌رسد و اگر قرار باشد که نرسد، هر کجا باشی محفوظ می‌مانی. حضرت در پاسخ وی فرمود: «اَفِرُّ مِنْ قَضاءِ اللهِ اِلی قَدَرِهِ–من از قضای الهی به قدرش فرار مینمایم.» این بدین معناست که اگر من اینجا بنشینم با اراده خود مقدرات را تکمیل کرده‌ام و علت تامه شکل ‌می‌گیرد و تبدیل به قضا می‌شود و وقوع آن اتفاق (فروریختن دیوار و آسیب دیدن) حتمی خواهد بود. اما اگر آن طرف بنشینم دیگر اسباب و علل فروریختن دیوار و آسیب دیدن وجود ندارد؛ مثلاً اصلا دیواری وجود ندارد یا دیوار هست ولی سالم است و فرو نمیریزد. اگر دیوار باشد، دیوار شکسته باشد، و آماده فروریختن باشد و من زیر آن دیوار بنشینم، حتما آسیب خواهم دید ولی اگر به جانب دیگری بروم که این اسباب فراهم نباشد، آسیب هم نمیبینم. یعنی با اراده خود، به گونه ای تصمیم گرفتم که از یک اتفاق محقق الوقوع به یک اتفاق ممکن الوقوع جا‌به‌جا شوم. 🔸 مقدرات شبهای قدر نیز این گونه اند. خدا با نگاه به انسانها و اراده‌های آنها، برای یکسال آنان مقدرات را معین می‌کند. قطعا و حتما اراده ‌ما و تضرع و انابه‌ ما به درگاه الهی در تعیین این مقدرات موثر است و «دعا»، این واسطه میان خالق و مخلوق، حقیقتی عظیم و موثر در تعیین مقدرات این شب است. بخواهیم از خداوند متعال... از کوچکترین و جزئیات زندگیمان تا بزرگترین درخواستها و دعا برای کل بشریت... ▪️ پی‌نوشت: ۱- الکافی، ج ۴، ص ۱۵۹ 🆔 @tvelayat_ir