*نگاهی به نتایج انتخابات تهران از منظر هرم جمعیتی*
محسن شاطرزاده
۱۳ اسفند ۱۴۰۲
نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی در تهران و برخی از شهرهای بزرگ کشور تحلیلهای متعددی را به دنبال داشته که در فضای مجازی منتشر شده اما کمتر تحلیلی از منظر جامعه شناختی و با تکیه به جمعیت غالب رای دهنده با توجه به هرم جمعیتی ایران ارائه شده است.
بر اساس آخرین آمار جمعیتی کشور در سال ۱۴۰۲ ترکیب جمعیتی و هرم جمعیت ایران به شرح زیر است :
- زیر ۱۸ ساله : ۲۵ میلیون نفر
- از ۱۸ ساله تا ۴۰ ساله : ۳۶ میلیون نفر
- از ۴۰ ساله تا ۶۰ ساله : ۲۳ میلیون نفر
- بالای ۶۰ سال : ۵ میلیون نفر
از جمعیت زیر ۱۸ سال که قانونا به سن رای گیری نرسیده و نمیتوانستند در فرآیند رای گیری شرکت کنند و جمعیت کهن سال که بگذریم آنچه جلب توجه میکند و در انتخابات تعیین کننده بودهاست جمعیت ۳۶ میلیونی ۱۸ ساله ها تا ۴۰ سالهها است که بیش از ۴۱ درصد جمعیت کشور و حدود ۶۰ درصد واجدین رای دادن را تشکیل داده و نقش اساسی را در نتایج انتخابات داشتهاند یعنی متولدین دهه هفتاد و هشتاد یا نسل Z که معیارهایشان کاملا متفاوت با نسل قبل است .
تفاوت اساسی بین جوان امروز (خصوصا دهه هشتاد به بعد) با جوانان دیروز از نظر فکر و اندیشه وجود دارد. ذائقه جوان امروزی تغییر کرده و ادبیات جوانان امروزی کاملا متفاوت با ادبیات جوانان نسل قبل است . جوان امروزی تربیت شده فضای مجازی ، بدون دغدغه معیشتی ، معترض و سرکش ، مومن و معتقد به فضای مجازی و شبکه های اجتماعی ، غیر دلبسته به جمهوری اسلامی ، بدون اعتماد به رسانه های رسمی دولتی و بدون اعتماد به مسئولین کشور است. در صورتیکه نسل قبل غیر از این بود.
«نسل زد» پدیدهای جهانی است و بر بستر تحولات و پیشرفتهای فناورانۀ جهان تعریف شده است. اساس تفاوت ما و آنها این است که فناوریهای مجازی «وارد زندگی ما شد»، در حالی که آنها «وارد دنیای فناوری» شدند. به زبانی دیگر، «فجازی» در دنیای ما به دنیا آمد، در حالی که آنها در «فجازی» به دنیا آمدند. گوشی هوشمند «وارد زندگی ما شد»، اما آنها از ابتدا در گوشی هوشمند متولد شدند.
آنها (نسل Z) بالاترین حد «عزتنفس» را دارند. آنها کمتر از همۀ انسانهای پیشینشان «خواهش و التماس کردهاند» و یا اصلاً کتک نخوردهاند یا به ندرت تنبیه بدنی شدهاند. آنها کمتر از گذشتگانشان تحقیر شدهاند. در سن خردسالی در «اجتماع خانواده» به «عضوی کامل با حق رأی» تبدیل شدهاند و بیشترین ابزارهای ابراز وجود را نیز داشتهاند. به همین دلیل، جامعهپذیری آنها بسیار زودتر از نسلهای پیشین رخ داده و شخصیت اجتماعیِ آنها زودتر و مستقلتر از پیشینیان شکل گرفته. داشتن ابزارهای ارتباطی گسترده به آنها اجازه داده در برابر اقتدارگراییِ خانوادگی مقاومت کنند .
آنها «حریم خصوصیِ» بسیار بزرگی دارند. این نسل بزرگترین حریم خصوصی را در تاریخ همۀ نسلهای ایرانی داشته است. حریم خصوصی بنیاد استقلال شخصیتی است.
این نسل از آنجا که درون شبکههای اجتماعی به دنیا آمدهاند، توان ارتباطگیری بالایی دارند؛ با سرعت گروهسازی میکنند و همبستگی در آنها روانتر و مکانیکیتر صورت میگیرد. آنها بالاترین میزان ارتباطات، و در نتیجه بالاترین مهارتهای ارتباطی را دارند.
همۀ اینها باعث میشود توجه آنها زودتر به جامعه معطوف شود، زیرا داشتههای فردیشان زودتر تأمین شده است . این وضعیت وقتی با سطح بسیار بالای استقلال و تمرکز بر وجوه روحی و شخصیتی همراه میشود، باعث میشود نسل Z خیلی زود سیاسی شوند. یک عامل بسیار مهمتر هم این است که این نسل کمترین سلطهپذیری را دارد. آنها خیلی زود با هر نوع اقتداری درگیر میشود و بسیار کمتر تمایل به اطاعت دارند. فرمانبری برای آنها امری بدیهی نیست .
به طور کلی جوان امروزی را در دو دسته میتوان تقسیم بندی کرد :
الف : جوان مومن و متدین و معتقد به جمهوری اسلامی ولی معترض و سرکش ؛ بدون اعتماد به رسانه ها و مسئولین دولتی ؛ سرخورده از تبعیض ؛ عدم قبول دستور و تحکم و حرف آمرانه میباشد.
ب : جوان پیرو جریان وندالیسم : وندالیسم عارضه امروز دنیای مدرنیته است . جوان وندالیستی بدون دغدغه معیشتی ؛ اهل گیم و اینستاگرام ؛ بدون قید و بند مذهبی ؛ معتقد به آزادی بی حصر و حد و رابطه با جنس مخالف ؛ داشتن بغض نسبت به دین و روحانیت و اسلام و دنبال هیجان و اهل آشوب و تخریب اموال عمومی هستند.
اثرات حضور اجتماعی دسته اول جوانان را در انتخابات اخیر ملاحظه کردیم و اثرات حضور اجتماعی دسته دوم یا وندالیستها را در حوادث خسارت بار سال گذشته شاهد بودیم.
👇
@ur_sep_farhanghian_bsij