در این کتاب تلاش شده تا آن چیزی که به ملاصدرا نسبت داده شده است، تصحیح گردد؛ یعنی بازگشتِ بدن برزخیِ مِثالی به آخرت در تفسیر معاد جسمانی و اینکه قیامت ادامه عالم برزخ باشد. با شواهدی از کتابهای ملاصدرا اثبات میشود که ایشان برزخ را به مانند خواب و عالم تمثلات و آخرت را به مانند بیداری و عالم حقایق خارجی میداند؛ یعنی آخرت به تمام معنا غیر از دنیا و برزخ است؛ به دیگر سخن پس از بررسی دقیق آثار ایشان و آوردن شواهد کافی، تفسیر درست از معاد جسمانی از نظرگاه ملاصدرا ارائه میشود.
ساختار اثر
در بخش اول با عنوان «خطوط کلی و اشکالهای اصلی بر معاد جسمانی» شش اشکالی که تفسیر گذشتگان از معاد جسمانی را دگرگون کرد، بیان میشود و به اختصار دیدگاه عارفان، فیلسوفان، متکلمان و محدثان پیش از ملاصدرا تبیین میشود.
بخش دوم با عنوان «معاد جسمانی در حکمت متعالیه» به نگارش درآمده و در آن بر اساس اصول ۱۰ گانه صدرایی در اسفار درباره اثبات معاد جسمانی و ارائه شواهدی از کتابهای دیگر ملاصدرا در تفسیر درست از جسمانیت معاد، دیدگاه این حکیم بزرگ روشن میگردد و در ادامه تفاوتهای دنیا و آخرت گزارش میشود و در پایان، برخی اشکالها بر دیدگاه ملاصدرا نقد و بررسی میگردد و سپس تقریرهای سه حکیم بزرگ، یعنی آقا علی حکیم، غروی اصفهانی و رفیعی قزوینی مطرح میشود.
«معاد و حشر جسمانی مستفاد از کتاب الهی و روایات معصومین(ع)» عنوان سومین بخش از این کتاب است که در آن از ظواهر آیات و روایات و استنباط از آنها، حقیقت معاد و معاد جسمانی و از فصل چهارم این بخش تا پایان، تفاوت میان معاد و حشر دانسته میشود و پس از فراغت از تبیین نظریه و تفسیر درست ملاصدرا از معاد، نظریه جدیدی از معاد و حشر با توجه به آیات و روایات ارائه می شود؛ از آن رو که همواره روش اجتهاد در معارف گشوده است و البته بررسی صحت و سقم آن درباره حقیقت معاد و حشر جسمانی به آیندگان واگذار میگردد.
در بخش چهارم با عنوان «بررسی انطباق نظریه ملاصدرا با آموزههای دینی» آن جهاتی از دیدگاه ملاصدرا در تفسیر معاد که با آیات و روایات همخوانی دارد، بیان میشود و از آن بخشی که به ظاهر با آیات و روایتها همخوانی ندارد، تمایز داده میشود.
@vajeazeh