📍 بازدارندگی فراهسته‌ای
📝 مصطفی نصری: در سال‌های اخیر بحث‌هایی درباره ساخت بمب اتم در ایران مطرح شده است. سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، نخستین بار از احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران سخن گفت و برخی چهره‌ها مانند حسن خمینی نیز به‌طور تلویحی به این موضوع اشاره کردند. اما مقامات ایران همچنان تأکید دارند که بر اساس فتوای رهبری، استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی در سیاست ایران جایی ندارد.
تجربه کشورهایی مانند پاکستان، هند نشان می‌دهد که داشتن سلاح هسته‌ای به‌تنهایی برای بازدارندگی کافی نیست. این کشورها باوجود داشتن بمب اتم همچنان درگیر تهدیدات نظامی و ناامنی هستند. رژیم صهیونیستی نیز با وجود تسلیحات هسته‌ای، در برابر تهدیدات ایران بازدارندگی کاملی نداشته و عملیات‌هایی مانند «وعده صادق» نشان داده که ایران توانسته به‌طور موفقیت‌آمیز به آن پاسخ دهد.
بازدارندگی هسته‌ای عمدتاً علیه تهدیدات دولت‌محور مؤثر است، اما در برابر تهدیدات غیردولتی مانند حملات سایبری و گروه‌ها کارایی ندارد. از سوی دیگر، استفاده از سلاح هسته‌ای به دلیل آثار زیست‌محیطی و تخریب گسترده آن، تنها در شرایط بسیار خاص ممکن است.
برای بازدارندگی موثر، ایران باید مجموعه‌ای از توانمندی‌های نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی را در کنار هم به کار گیرد. ایران تاکنون در توسعه موشک‌های دوربرد، پدافند هوایی و قابلیت‌های نامتقارن مانند جنگ سایبری موفق عمل کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند که ایران می‌تواند با حفظ توانایی بالقوه هسته‌ای خود، بدون ورود به ساخت بمب، بازدارندگی خود را تکمیل کند.
نداشتن بمب اتم به...