✅مرحوم «فرهاد میرزا» (۱۲۳۳_۱۳۰۵ق) ملقب به «معتمدالدوله» فرزند مرحوم «عباس میرزا» (فرزند و ولیعهد فتحعلی‌ شاه قاجار) و عموی ناصر الدین شاه قاجار است. او از ادیبان، شاعران، عالمان و رجال سیاسی قرن سیزدهم هجری، به شمار می‌آید. فرهاد میرزا علاوه بر مناصب حکومتی، دارای شخصیت علمی و فرهنگی بوده و آثار چندی از خود به جای گذاشته و خدماتی از جمله اقدامات عمرانی چشمگیری در آستان کاظمین به عمل آورده است. مهمترین اثر علمی او کتاب «قمقام زَخّار و صمصام تَبّار» که اثری است تحقیقی در باب مقتل امام حسین(علیه‌السّلام) و شهدای کربلا که از کودکی تا شهادت حضرت(ع) را شامل می‌شود. همچنین او در سال ۱۳۰۰ ه.قمری صحن، رواق، گنبد، مناره، گلدسته، تزئینات حرم و صحن مقدس حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) را به هزینه خود تعمیر و یک ضریح نقره بسیار قیمتی هم تقدیم قبر مطهر آن حضرت(علیه السلام) کرد که هزینه این ساخت و ساز، بیشتر از ۲۰۰ هزار لیره عثمانی بوده است. بعضی به او اشکال کردند که شما از علماء و مولف «کتاب قمقام» و «کتاب جام‌ جم» و غیره هستید، اما یکصد هزار مثقال طلا برای ساخت این گنبد مصرف کردید؟!! ایشان گفت : ﴿ثروتمندان پول‌های خود را در بانک‌ها ذخیره می‌کنند و من در بانک حضرت موسی بن جعفر(علیهما السلام) و حضرت جواد(علیه السلام) و حضرت امام حسین(علیه السلام) سرمایه گذاری کردم و «کتاب قمقام» خود را به حساب پس انداز گذاشتم.﴾ فرهاد میرزا در سال ۱۳۰۵ ه.قمری در تهران مریض شد و در وقت احتضار که اکثر بزرگان در اطراف او جمع بودند و گریه و زاری می کردند، فرمان سکوت داد و گفت : «پس از مرگم مرا غسل و کفن در تهران و شهرهای دیگر تشییع کنید و تشریفات آن را نیز به صلاحدید خود به آن صورتی که مایلید انجام دهید، اما در کاظمین می‌خواهم بدون هیچگونه تشریفاتی به عمل آورید و در حجره شخصی که برای خود در صحن حضرت موسی بن جعفر(ع) ساخته‌ام، دفن کنید.» 👤مرحوم «شیخ علی فلسفی» می‌گوید : «شاید از صدها نفر از بزرگان منبری شنیده‌ام که گفتند : مرحوم حاج فرهاد میرزا گفته بود؛ می‌دانم تا بغداد برای من تشییع بی نظیری خواهد شد. ولی فرزندان من! وقتی نزدیک بغداد رسیدید جنازه من را به روی تخته پاره بگذارید و چهار نفر حمال آن را بردارند و بدون هیچ تشریفاتی بلکه به صورت یک نفر غریب دفنم کنید، چون از حضرت موسی بن جعفر(ع) خجالت می کشم. فرزندان به دستور او عمل کردند، وقتی به بغداد رسیدند یکدفعه دیدند از کاظمین جمعیت زیادی با عَلَم و پرچم ها به استقبال آمدند و فرزندان آن مرحوم روی به جمعیت کردند و به متولی حرم که با جمعیت آمده بود، سفارش آن بزرگوار را گفتند. متولی در جواب گفت : در خواب موسی بن جعفر(ع) را دیدم که به من فرمود : «با جمعیت و تشریفات جنازه حاج فرهاد را بگیرید و با عزت تمام تشییع کنید. این نتیجه سرمایه گذاری در بانک موسی بن جعفر(علیه السلام) است.» مرحوم فرهاد میرزا در اولین حجره باب المراد، در «مقبره فرهادیه» در آستان مقدس کاظمین(علیهما‌ السّلام)، به خاک سپرده شده است. 📚منبع : کانال اسناد المصائب و مردان علم در میدان عمل سید نعمت الله حسینی، ج۲، ص۳۸۰ •┈┈••✾••┈┈• @yaraliagham