🌷 نکته تفسیری صفحه ۴۳۷🌷 دانشمندان حقیقی: شاید هنگامی که واژگان علم و دانش و عالم و دانشمندان به گوش ما برسد، به یاد درس و بحث و دانشگاه و آزمایشگاه و کتابخانه بیفتیم؛ ولی تعریف قرآن از دانش و دانشمند، با تعریف ما متفاوت است. از نظر قرآن، دانشمندان، کسانی نیستند که مغزشان صندوقچه‏ ی آراء و افکار این و آن و پر از فرمول ها و قوانین علمی جهان باشد. از نظر قرآن، نشانه‏ ی دانشمند حقیقی، این نیست که بیشتر عمر خود را در دانشگاهها و کتابخانه ها سپری کند و کتاب ها و مقالات فراوانی به جای گذاشته باشد؛ بلکه قرآن، دانشمندان حقیقی را کسانی بر می شمرد که در نشانه های خدا در جهان هستی و وجود خود می اندیشند، در سخنان او و فرستادگانش تدبّر می کنند، و این فکر و اندیشه، آنان را در برابر عظمت و بزرگی خدا خاشع و فروتن می کند و به انجام وظایف خود در قبال او وا می دارد. آری، عالمان راستین، کسانی هستند که خدا و وعده هایش را با تمام وجود باور کرده اند و تمام تلاش خویش را برای جلب خشنودی او به‏ کار می بندند؛ کسانی که از تک تک پدیده های هستی، درس خداشناسی می گیرند و با دیدن هر موجودی، به یاد پدیدآورنده‏ ی دانا و توانای آن و علم و قدرت بی پایان او می افتند، و این یادآوری مقدّس، به علم و آگاهی ایشان از خدا می افزاید و بر فروتنی آنان در برابر خدا اضافه می کند. در آیات قبل، به نزول باران و پدید آمدن میوه های رنگارنگ از آن اشاره شده بود؛ همچنین به رنگ های کوه ها و رگه های سنگ ها که گاهی سفید، گاهی سرخ و گاهی مشکی است؛ همچنین به رنگ های گوناگون پوست انسان ها، جانوران و حیوانات و دام ها. آنگاه این گوناگونی رنگ ها، یکی از نشان های خدا معرّفی شده که تنها عالمان حقیقی از آن درس می گیرند، و این علم و آگاهی، به خداشناسی و خداترسی آنان می افزاید. «برگ درختان سبز در نظر هوشیار/هر ورقش دفتری است، معرفت کردگار». البته پژوهشگران بی ایمان نیز در ویژگی ها و رازهای پدیده های جهان دقّت و مطالعه می کنند؛ ولی متأسّفانه مطالعاتشان، ایشان را به آفریدگار جهان نزدیک نمی کند. برای همین، با دیدن گلهای زیبای باغ خلقت، باغبان زبردست آن را نمی ستایند. از این رو، از نظر قرآن، چنین افرادی، دانشمندان حقیقی نیستند؛ بلکه حاملان دانش هستند که از علم خود بهره ی کامل نمی برند. امّا علمی که انسان را با خدا آشنا کند و در پرتو ایمان به او و خشنودی اش باشد، باارزش ترین سرمایه‏ ی انسان محسوب می شود. در حدیثی از پیامبر می خوانیم: «علم، مایه‏ ی زندگی انسان و رهایی او از جهل، مایه ی روشنایی چشم ها و رهایی آنها از تاریکی، و مایه‏ی قوت بدن ها و رهایی آن ها از ناتوانی است. [علم و دانش،] انسان را به منزلگاه های خوبان و اقامتگاه های نیکوکاران و بالاترین درجات در دنیا و آخرت می رساند. [ارزش] بحث و مذاکره در باره‏ ی علم و دانش، با روزه داری برابر است، و خواندن و مطالعه‏ ی آن، با عبادت شبانه مساوی است.»