🌷نکته تفسیری صفحه ۳۰۳🌷 ذوالقرنین: از این آیات فهمیده می شود که ذوالقرنین، فرمانروایی باایمان، قدرتمند و عادل بوده و لشکرکشی های متعدّدی به سمت غرب، شرق و منطقه ای کوهستانی ـ که احتمالاً در سمت شمال قرار داشته ـ کرده است. در حرکت او به سوی مغرب زمین، او به سرزمینی رسیده که در هنگام غروب آفتاب، به ‏سبب شکل خاصّ آن سرزمین، به نظر می آمده که خورشید در چشمه ای تیره و گل آلود غروب می کند. مردم آن سرزمین، تحت فرمانروایی او قرار می گیرند و او تصمیم می گیرد که ستمکاران را مجازات، و با افراد باایمان و نیکوکار، به خوبی و عدالت برخورد کند. لشکرکشی بعدی او، به سمت شرق بوده است. او به جایی رسیده که مردمِ آن به شکلی بسیار ابتدایی زندگی می کردند؛ آنان، نه خانه ای داشتند و نه لباسی که خود را از آفتاب سوزان حفظ کنند و احتمالاً همچون اقوام بدوی زندگی می کردند. ذوالقرنین، آنان را نیز زیر چتر حکومت خود قرار داد. سپس به راه خود ادامه داد تا به سرزمینی رسید که در میان دو کوه قرار داشت. در آنجا به مردمی برخورد که زندگی بسیار ساده ای داشتند. آنان از تبادل افکار خود نیز ناتوان بودند و سخن یکدیگر را نمی فهمیدند؛ امّا به نحوی به ذوالقرنین فهماندند که اقوام وحشی «یأجوج» و «مأجوج»، آنان را آزار می دهند و حاضرند هزینه‏ ی مناسبی بپردازند تا ذوالقرنین در میان آن دو کـوه ـ که تنـها راه بـرای رسیدن به آنجا بود ـ سدّی بسازد و شرّ آنان را از سرشان کم کند. البتّه ذوالقرنین که طمعی به مال دنیا نداشت، به جای گرفتن مزد، از آنان خواست که به کمک او بیایند و وسایل مورد نیاز را برای این کار فراهم کنند. او دستور داد شکافِ میان دو کوه را از قطعه های بزرگ آهن پر کنند، سپس اطراف آن را با هیزم و مواد آتش زای دیگر بپوشانند و آنگاه هیزم ها را آتش بزنند. هنگامی که قطعات آهن، سرخ و گداخته شد و کاملاً به هم چسبید، دستور داد که روی آهن، مس گداخته بریزند تا استحکام آن چندبرابر شود و آهن از زنگ زدگی در امان بماند. بدین ترتیب، سدّ محکم و بلندی در میان دو کوه ساخته شد که یأجوج و مأجوج دیگر نتوانستند از آن بگذرند یا آن را سوراخ کنند. آن سد آن قدر محکم بود که ذوالقرنین بنا بر دانش الهی خود پیش بینی کرد که تا پایان جهان خراب نمی شود و در آستانه‏ ی قیامت نابود می شود. گروهی احتمال می دهند که ذوالقرنین همان «کورش کبیر»، پادشاه قدرتمند و عادلِ ایرانِ باستان، باشد. بر اساس شواهد تاریخی، کورش بر روی سرش دو برآمدگی داشته که با کلمه ی ذوالقرنین (دارای دو شاخ) منطبق است. همچنین کورش سفرهایی به غرب، شرق و شمال داشته است. جالب توجه اینکه هم‏ اکنون در تنگه‏ی «داریال» که در کوه های قفقاز قرار دارد، سدی آهنین وجود دارد که به گفته‏ی مورّخان، در دوران کورش و توسّط او ساخته شده است. همچنین برخی معتقدند که منظور از یأجوج و مأجوج، مغول ها هستند که در دوران کورش، جلوی جنگ ها و خونریزی های آنان گرفته شد. طبق روایات، ذوالقرنین، یکی از بندگان شایسته‏ ی خدا بوده است ، و نه پیامبر.