🌷 نکته تفسیری صفحه۳۱۳🌷
ابزار رهبری:
پس از آنکه حضرت موسی از سوی خدا مأمور شد که به سوی فرعونِ طغیانگر برود و او را از کفر و ستم بازدارد و بنی اسرائیل را از چنگال او برهاند، آن حضرت نه تنها از چنین مأموریّت سختی نترسید، بلکه با آغوش باز از آن استقبال کرد؛ البتّه با درک عمیق و بینش وسیع خود، وسایلِ پیروزی در این مأموریت را از خدا چنین تقاضا کرد:
1ـ صبر و استقامت (رَبِّ اشرَح لیّْ صَدری): بدون شک نخستین وسیله ی پیروزی، روح بزرگ و عقل تواناست که بدون صبر و استقامت زیاد به دست نمی آید. رهبر موفّق، کسی است که در برابر سختی ها مضطرب و پریشان نشود و با صبر و حوصله ی فراوان، تصمیم درست و منطقی بگیرد. از این رو در روایتی از امیر مؤمنان علی ميخوانيم: «ابزار رياست، صبر و تحمّل زیاد است.»
2ـ هموار شدن راه (وَ يَسِّر لي اَمري): دومين تقاضاي موسي از خدا اين بود که این مأموریتِ دشوار را در نظر او آسان کند.
نکته ی جالب توجّه این است که موسی از خدا نخواست که مشکلاتِ راه را برطرف کند؛ زیرا می دانست که وظیفه ی او از اوّل تا به آخر، با سختی ها و مشکلات آمیخته است؛ بلکه او از خدا خواست که سختی ها را در چشم او کوچک و راه رسالتش را در نظرش هموار کند؛ زیرا مهم تر از اینکه در جهانِ خارج چه اتّفاقی می افتد، این است که حوادث و مشکلات در نظر انسان چگونه باشد. بسیاری از اوقات، مشکلات کوچک در چشم افرادِ سست اراده، بزرگ و کمرشکن می نماید، و به عکس، مشکلات بزرگ در چشم افراد قویدل، خوار و کوچک است.
3ـ سخن گفتن روان و شیوا (وَ احلُل عُقدَةً مِن لِسانی): یکی از ابزار مهم رهبری، سخن گفتن شیواست. تاریخ به خوبی گواهی می دهد که رهبران بزرگ، معمولاً افراد سخنور و خوشگفتاری بوده اند؛ و بر مخاطبان خود به خوبی اثر می گذاشته اند. پیشوایان دین ما همچون امیرالمؤمنین علی نیز سخنورترین افرادِ زمان خود بوده اند. همچنین سخنرانی های شجاعانه و بی مانند حضرت زهرا و حضرت زینب در حضور فرمانروایان ستمگرِ عصرشان برای همیشه در تاریخ ثبت شده است.
4ـ داشتن یاور و جانشین شایسته (وَاجعَل لیّْ وَزیرًا ...): آخرین تقاضایی که این آیات از قول حضرت موسی نقل می کند، داشتن یاور و جانشین شایسته است؛ چراکه هیچ رهبری بدون داشتن یاور امین، درست کار، فهمیده و شجاع نمی تواند وظیفه ی رهبری جامعه را به درستی انجام دهد؛ یاوری که در حضور رهبر، او را در وظایفش یاری کند، و در نبود او، راهش را به دقّت ادامه دهد. به همین سبب، حضرت موسی از خدا خواست که برادر بزرگ ترش هارون را یاور و جانشین او قرار دهد. در روایات می خوانیم که پیامبر گرامی اسلام نیز برای انجام وظیفه ی رسالتش، آنچه را که موسی خواسته بود، از خدا تقاضا کرد و سپس فرمود: «خدایا، برای من یاوری از خاندانم قرار ده؛ برادرم علی را. خدایا، پشتم را با او گرم کن و او را در عمل به وظایفم شرکت ده...»