نکته تفسیری صفحه ۵۳۷
قرآن و پاکی ظاهر و باطن:
به فرموده ی آیه ۷۹ سوره واقعه، فقط افراد پاکیزه می توانند با قرآن تماس پیدا کنند. البتّه پاکیزگی و تماس با قرآن، دو نوع است؛ جسمی و روحی. در صورتی که پاکیزگی مادّی را در نظر بگیریم، معنای آیه این است که فقط کسانی میتوانند به خط قرآن دست بزنند که وضو داشته باشند، و لمس کردن بدون وضوی خط قرآن، حرام است. اگر امّا پاکیزگی روحی را مورد توجّه قرار دهیم، معنای آیه این است که درک عمیق آیات قرآن و اثرپذیری از آن، تنها برای کسانی ممکن است که از گناهان و زشتیهای روحی پاک باشند و دل و جانی نورانی و پاکیزه داشته باشند. به این نکته، در آیات دیگری از قرآن نیز اشاره شده است:
در آیه ی 2 سورهی بقره میخوانیم که قرآن، مایه ی هدایت افراد پرهیزکار است؛ و نیز آیه ی 82 سوره اسراء میفرماید که قرآن، روح و جان افراد باایمان را شفا میبخشد و برایشان رحمت است؛ ولی افراد ستمگر، بهره ای جز تباهی و زیان از قرآن ندارند. آری، قرآن در اختیار همه ی مردم قرار دارد؛ ولی کسانی می توانند از آن بهره برند که بدون لجاجت و برای یافتن حقیقت، سراغ آن میآیند؛ بی شک چنین افرادی به وسیله ی نور قرآن، راه سعادت را پیدا می کنند و به سرمنزل مقصود میرسند.
در آیات 15 و 16 سوره ی مائده میخوانیم: «به راستی از سوی خدا نور و کتابی روشنگر نزدتان آمده است که خداوند افرادی را که از خشنودی خدا پیروی کنند، به وسیله ی آن، به راههای سلامت و امنیت هدایت می کند و آنان را به فرمان خود از تاریکی خارج کرده، به نور میرساند و به راه راست هدایت می فرماید.» البتّه هر قدر که پاکی جان انسان بیشتر باشد، بهره ی او از قرآن بیشتر است. از این رو کسانی از قرآن بهره ی کامل می برند که کاملاً پاک و معصوم باشند؛ افرادی که به فرموده ی آیه ی 33 سوره ی احزاب، از هر پلیدی و بدی به کلی پاک شده اند. در آن آیه میخوانیم که خدا به اهلبیت می فرماید:
«خداوند میخواهد که فقط از شما اهلبیت هر نوع بدی را بزداید و شما را کامل پاک کند.»
آنان، چهارده نور پاک هستند که با قرآن کاملاً آشنا هستند و هیچ نکته ای نزدشان پوشیده و مبهم نیست. از این رو برای بهره بردن کامل از قرآن باید علاوه بر دقّت در آیات آن، به امامان معصوم و سخنان گهربارشان مراجعه کنیم و از درک صحیح آنان از قرآن بهره ببریم. پیامبر گرامیمان نیز در حدیث معروف ثقلین، به چنگ زدن به هر دو گوهر قرآن و اهلبیت توصیه کرده و تأکید فرموده که این دو منبع نورانی، هیچگاه از یکدیگر جدا نخواهند شد.