🌺نکته تفسیری صفحه ۳۱:🌺
هم دنیا، هم آخرت:
آفتاب طاقت فرسای مدینه، مردم را به استراحت در سایه ها فرا خوانده بود؛ ولی امام باقر علیه السلام بدون توجه به آن هوای سوزان، دنبال كاری كه به گذران زندگی مربوط می شد، در حركت بود و به سبب سنّ زیاد و حال جسمی خود، با كمك دو خدمتكار حركت می كرد. محمّد بن مُنكَدِر كه خیال می كرد شخص بزرگیاست، این صحنه را از دور دید و با تعجّب در دل گفت: عجب! پیرمردی از پیرمردهای قریش، در این هنگام روز، با این وضع در پی مال دنیاست! باید جلو بروم و او را نصیحت كنم. محمد جلو رفت و در حالی كه امام در كنار نهری ایستاده بود و عرق از سر و رویش می ریخت، به ایشان سلام كرد و جواب سلامش را از امام گرفت. سپس گفت: «خدا كمكت كند؛ چگونه ممكن است شما كه پیرمردی از پیرمردهای قریش هستید، در این هنگام روز و با این وضع در پی مال دنیا باشید؟! آیا فكر نمی كنید اگر مرگ شما در این حالت فرا رسد، چه خواهید كرد؟» امام باقر علیه السلام در پاسخ او فرمود:
«اگر مرگ من در این حالت فرا رسد، من در حال اطاعت و عبادت خدای بزرگ مرده ام؛ زیرا با كار و تلاش، خود و خانواده ام را از تو و مردم دیگر بی نیاز می كنم. من فقط از این می ترسم كه در حالی مرگم فرا رسد كه در حال گناه باشم.» محمّد با شنیدن این پاسخ، سرش را به پایین انداخت و با خجالت گفت: «حق با شماست؛ رحمت خدا بر شما باد! می خواستم شما را نصیحت كنم؛ ولی شما مرا نصیحت كردید.»[1] برخی از افراد كه دین اسلام را به درستی نشناخته اند، تصور می كنند كه دین‌داری فقط نماز خواندن و روزه گرفتن و حجّ رفتن و دیگر عبادت هاست، و انسان دیندار فقط باید مشغول این كارها باشد و دنبال درآمد و فراهم كردن زندگی مناسبی برای خود و خانواده اش نرود؛ در حالی كه قرآن كریم و پیشوایان معصوم ما هرگز چنین مطلبی را نفرموده اند.
از نظر قرآن، انسان مسلمان باید با تلاش و كوشش، در پی درآمد حلال باشد و زندگی خوبی را برای خود و خانواده اش فراهم كند. دین اسلام با مناسب ترین برنامه ریزی، بهترین زندگی را در دنیا و پس از مرگ برای مسلمانان طراحی کرده است. اگرچه نماز، روزه و عبادت های دیگر اهمیت فراوانی دارند و دین‌داری بدون اینها معنا ندارد، یك مسلمان در كنار این عبادتها، دنبال تندرستی، نشاط، درآمد و رفاه خود و خانواده اش نیز باید باشد. پیشوایان معصوم ما، علاوه بر عبادت، ما را به ورزش كردن، تلاش برای كسب علم و درآمد، تجارتِ حلال، و خلاصه، زندگی خوب توصیه كرده اند و خود نیز به این امور اهتمام می کردند. ما در آیه ی 201 سوره ی بقره از خدای مهربان می خواهیم، هم در دنیا و هم در آخرت، زندگی خوب و مناسبی برایمان فراهم كند؛ به طوری كه او از ما خشنود باشد و ما نیز با استفاده از امكانات زندگیمان، راه رشد و ترقّی را بپیماییم.
چه خوب است این فرمایش امام صادق علیه السلام را در این باره به خاطر بسپاریم:
«از ما نیست كسی كه دنیایش را برای آخرتش رها كند [و آنقدر سرگرم عبادت شود كه كار و درآمد و سلامت خود را فراموش کند] و همچنین كسی كه آخرتش را برای دنیایش رها کند [و آنقدر سرگرم كار و تفریح شود كه عبادت و آخرت را از یاد ببرد].»[2]
همچنین در روایتی از امام حسن مجتبی علیه السلام می خوانیم: «برای دنیای خود چنان تلاش کن که گویا در دنیا زندگی ابدی خواهی داشت و برای آخرتت نیز چنان کار کن که گویا فردا، روز مرگ توست.»[3]
پس مناسب است این عبارت قرآنی (رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَةً وَ... ) را حفظ كنیم و این دعای پرمعنا را در قنوت نمازهایمان بخوانیم.
[1] . الکافی، ج5، ص73
[2] . من لایحضره الفقیه، ج3، ص156
[3] . مستدرک الوسایل، ج1، ص146