🔹حَدائِقَ
▪️ماده «حدق» در اصل دلالت دارد بر احاطه به چیزی (معجم مقاييس اللغه، ج2، ص33 )؛ برخی افزودهاند احاطه به چیزی در وسط یا در عمق، و حدقه چشم را بدین جهت نامیدهاند که سیاهی عمده چشم را احاطه میکند (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص391) و دور چیزی گرفتن، البته برخی توضیح دادهاند که فعل این ماده لازم است و با حرف [ب] یا رفتن به بابهای تفعیل و افعال متعدی میشود (التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج2، ص212).
▪️از این ماده تنها کلمهای که در قرآن کریم به کار رفته است «حدیقه» است: «فَأَنْبَتْنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها» (نمل/60) که جمع آن «حدائق» میباشد: «حَدائِقَ وَ أَعْناباً» (نبأ/32) «وَ حَدائِقَ غُلْباً» (عبس/30)؛
برخی گفتهاند به معنای زمینی است که درخت (معجم مقاييس اللغه، ج2، ص34 ) یا به طور خاص درختان میوه داشته باشد (كتاب العين، ج3، ص41 )؛
برخی ظاهرا با توجه به ماده لغت بر این باورند که حدیقه بوستانی است که به نحوی احاطه شده باشد (مجمع البيان، ج10، ص667 ) از باب شبیه به حدقه چشم (مفردات ألفاظ القرآن، ص223 )
و در همین راستا توضیح دادهاند که «حدیقه» چیزی است که یا دیواری که آن را احاطه کرده یا درختانی انبوه آن را محدود و معین ساخته و یا با قرار گرفتن در ارتفاع عملا احاطه شده است نه لزوما با دیوار و همین آیات فوق (بویژه تعبیر حدائق در مورد باغهای بهشتی) را شاهد بر این گرفتهاند که همان انبوهی درختان یک احاطهای را رقم میزند که برای صدق «حدیقه» کفایت میکند (التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج2، ص212 ).
📿ماده «حدق» همین ۳ بار در قرآن کریم به کار رفته است.
@yekaye