*⭕ابطال اصل «قانون، عطف‏ به ما سبق نمى ‏كند»* *♦️عدالت و حکومت در نهج البلاغه(3)* *🔻مى ‏دانيم كه عثمان بن عفّان قسمتى از اموال عمومى مسلمين را در دوره خلافتش تيول خويشاوندان و نزديكانش قرار داد. بعد از عثمان، على عليه السلام زمام‏ امور را به دست گرفت.* *🔻از آن حضرت خواستند كه «عطف به ما سبق» نكند و كارى به گذشته نداشته باشد، كوشش خود را محدود كند به حوادثى كه از اين به بعد در زمان خلافت خودش پيش مى ‏آيد،* *🔹اما او جواب مى‏ داد كه: الْحَقُّ الْقَديمُ لا يُبْطِلُهُ شَىْ‏ءٌ.(قسمتی از خطبه 15 نهج البلاغه ) :* *حق كهن به هيچ وجه باطل نمى ‏شود.* *🔻نمى‏ گفت بر گذشته ‏ها صلوات، مى‏ گفت به گذشته‏ ها هم كار دارم، گذشته است كه سازنده حال و استقبال است،* *بر روى پايه خراب و منحرف و فرسوده بنايى عالى و محكم نمى ‏توان ساخت.* *🔻فرمود به خدا قسم اگر با آن اموال براى خود زن گرفته باشند و يا كنيزكان خريده باشند، باز هم آن را به بيت المال بر مى‏ گردانم.* *🔻-ابن ابی الحدید در شرح این بخش از سخنان امام مى‏ گويد-:* *همان طورى كه گفته بود همه اموال را ضبط كرد مگر آنهايى كه حاضر نبودند و فرار كرده بودند و از تحت اختيارش خارج شده بودند.* *🔻اصل «قانون ، عطف‏ به ما سبق نمى‏ كند» را در زمينه حقوق اجتماعى با اين جمله كه مى‏ گفت: انَّ الْحَقَّ الْقَديمَ لا يُبْطِلُهُ شَىْ‏ءٌ (حق قديم را هيچ چيزى از بين نمى‏ برد؛ حقِ مسلّمِ ثابت، مشمول مرور زمان نمى ‏شود) باطل خواند.* *▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (سيرى در نهج البلاغه)، ج‏16، ص: 438-437 و ج‏25( بيست گفتار )، ص: 231و235-با تلخیص و ویرایش جزئی -*