.... مقتل شناسی و معرفی مقاتل واقعه ی کربلا بعد از آن، طبری مطالب خود را از آن کتاب و برخی را از مقتل عمانه بن حکم اموی برداشت و نقل می کند. صد سال بعد از طبری، شیخ مفید ارشاد را می نویسد. که هرچه می نگارد، بیشتر از کتاب فتوح احمد بن حسن کوفی بوده که معاصر طبری به حساب می‌آمد. شیخ مفید در نگارش ارشاد نوآوری ایجاد می‌کند و چون می خواست نوشته‌ها و منقولاتش با طبری تفاوت و فرقی داشته باشد، مطالب را با حرارت و رنگ و بوی دیگری ثبت می‌کند. شروع نوآوری و تغییر در شیوه نگارش از او آغاز شد. ولی متاسفانه انگیزه ای شد برای شروع تحریفات نویسندگان امانت نشناس، و افرادی که دنبال مطرح کردن خود و بازارگرمی بودند. به قرن ششم که می‌رسیم می‌بینیم، خطیب خوارزمی حنفی مذهب، با انگیزه نوآوری خبرهایی را در مقتل خود می‌آورد که ریشه و منبع ندارد. در برخی از اخبار، به فتوح احمد بن حسن کوفی استناد می کند که خود فتوح هم دست کمی از آن در شروع نقل اخبار غیرمستند نداشته و او نیز با این گونه انگیزه مطالبی را در کتاب نقل نموده است. بعد از او یا همزمان با او، سید بن طاووس با اقتباس از خوارزمی و احمد بن حسن اخباری را نقل می کند و برای برخی عجیب است که چطور از شیخ مفید و ارشاد هیچ نامی نبرده و استنادی نیاورده است. اگر از شیخ طوسی و سید مرتضی مطلبی و نامی نمی‌برد به دلیل آن است که، آنها را صاحب مقتل مستقل نمی‌دانسته، منقولات شیخ صدوق را هم اعتنایی نداشته و این شیوه و روش او در مقتل نگاری بر ما پوشیده است. به زمان رسمیت تشیع در قرن دهم می‌رسیم. فتال نیشابوری روضة الواعظین را که جلوتر از لهوف و آن هم مرسل است، می نویسد و در دفاع از خود و سید بن طاووس ادعا می کند که، چون مطالب آنان مسلمات تاریخی و مشهور به اعتبار است، نیاز به ذکر منبع و سند ندارد و آنها را مثل اثبات حرام و حلال لازم بر اثبات و اسناد نمی‌بیند و بیان می‌دارد که منقولات تاریخی و اخلاقی نیاز به اثبات ندارد و اسناد و اعتبار نمی خواهد. کتاب روضة الواعظین با اینکه قبل از روضه الشهداء ملا حسین کاشفی نوشته می‌شود ولی از شهرت کافی برخوردار نمی شود. با این که احتمال می‌رود که ملاحسین به اقتباس از او، روضه الشهداء را نوشته باشد ولی ملاحسین کاشفی چون در زمان صفویه مقتل مینویسد و دراویش این کتاب را پرده‌خوانی می‌کردند و شاهان صفویه به آن علاقه نشان می دادند، این مقتل مشهور و عمومیت یافت. حتی بعضی نوشته‌اند استفاده از کتاب روضه الشهداء و پرده خوانی او، به صورت بخشنامه در آمد و رسماً اعلام شد و لذا می توان گفت اوج تحریف و استفاده از اخبار غیر معتبر با انگیزه نوآوری و حرارت بخشی و بازارگرمی توسط صفویه از همین کتاب و دوره شروع شد. فرهاد میرزا عموی ناصرالدین‌شاه، وقتی دید بازار روضه های بی سند و اکاذیب داغ شده و به تدریج اکاذیب را مردم باور کرده و از طرفی این امر موجب تمسخر سنی‌ها شده بود و با این منقولات شیعه را زیر سوال می بردند، شروع به اعتراضات علمی و اجتماعی کرد و تصمیم به نوشتن کتاب قمقام زخار گرفت که کتاب تحقیقی و جامع و معتبر است که از مصادر عام هم در آن استفاده کرده است. @maddahi_esf