ب) آثار ولایت عهدی امام رضا (علیه السلام) بر فرقۀ زیدیه
تأثیر مهم و کلّی ولایت عهدی امام رضا (علیه السلام) بر زیدیان را میتوان در خاموش شدن قیامهای آنان در آن زمان دانست. [۱]
زیدیان که یکی از علتهای اصلی قیام هایشان، واگذاری حکومت به یکی از اولاد حضرت فاطمه (س) بود؛ وقتی دیدند که ولایت عهدی به یکی از علویان فاطمی یعنی امام رضا (علیه السلام) واگذار شده، دیگر دلیلی برای قیام نداشتند و شاید با توجه به مشکلات و درگیریهای مأمون با عباسیان و نیز واگذاری ولایت عهدی به یکی از علویان، گمان میکردند که خلافت از عباسیان به علویان منتقل خواهد شد. از این رو، نه تنها دست از قیام کشیده بلکه به یاری حکومت مأمون نیز شتافتند. به عنوان نمونه در این مورد، وقتی به عباس بن موسی دستور داده شد که ابتدا برای مأمون و سپس برای برادرش امام رضا (علیه السلام)، مردم را دعوت نماید، او طبق دستور عمل کرد ولی با نارضایتی و عدم موافقت عدۀ زیادی از شیعیان روبرو شد. [۲] که البته شاید بتوان این گونه افراد – منظور، عباس بن موسی و امثال او- را از جمله افرادی دانست که بنا به گفتۀ برخی منابع، به خاطر جاه و مقام و رسیدن به اهداف دنیوی، اطراف امام
----------
[۱]: برای آگاهی از رابطة قیامهای علویان و ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) ر. ک: صفری فروشانی، تحلیلی بر قیامهای علویان در دوران امام رضا (علیه السلام) و ارتباط آن با ولایتعهدی، پیشین، صص ۷۰-۷۳.
[۲]: ر. ک: طبری، پیشین، صص ۵۵۹-۵۶۰.
(علیه السلام) جمع شده بودند. [۳]
ولی به طور کلّی، مسألۀ ولایت عهدی امام (علیه السلام)، باعث شد
که گروهی از زیدیان، حداقل در زمان ولایت عهدی امام (علیه السلام) به امامت ایشان رو آورده و مطیع آن حضرت (علیه السلام) شوند. [۱] و از آثار این ولایت عهدی بر بسیاری از زیدیان جدید، این است که آنان از امام رضا (علیه السلام) به عنوان یکی از ائمۀ خود یاد میکنند و نام ایشان را در فهرست اسامی امامان خویش میآورند و استدلالشان برای این پذیرش امامت ایشان، ورود آن حضرت (علیه السلام) به عرصۀ سیاست است. چرا که به نظر آنان، امام (علیه السلام) با پذیرش ولایت عهدی و ورود به عرصۀ سیاست، شرط آنان برای امامت را دارا بوده؛ زیرا قیام به سیف را اعم از شمشیر کشیدن ظاهری دانسته و ورود به عرصۀ سیاست را، نوعی از قیام به سیف میدانند. [۲]
----------
[۳]: ر. ک: نوبختی، پیشین، ص۸۶؛ اشعری قمی، پیشین، ص۹۴.
[۱]: نوبختی، پیشین، ص۸۶؛ اشعری قمی، پیشین، ص۹۴.
[۲]: ر. ک: مهدی فرمانیان، سید علی موسوی نژاد، درسنامه تاریخ و عقاید زیدیه، چاپ دوم، نشر ادیان، قم، ۱۳۸۹، ص ۱۹۴؛ جمعی از کارشناسان، میزگرد شیوه برخورد امام رضا (علیه السلام) با فرقههای درون شیعی، پیشین، ص۴۹.
#فرقه_های_درون_شیعی
✍نعمت الله صفری
https://eitaa.com/zandahlm1357