لق يا مشروط است كه اگر انسان رعايت موازين كند خطر از او فاصله مىگيرد و اگر رعايت نكند گرفتار مىشود.
آنچه امام بيان فرموده دربارۀ اجل حتمى است كه «جُنَّةٌ حَصينَةٌ» و «سپر محافظ» است. اين سخن را با حديث ديگرى از اميرمؤمنان كه مرحوم كلينى در كافى آورده است پايان مىدهيم: امام صادق عليه السلام مىفرمايد:
«إنَّ أميرَ الْمُؤمِنينَ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِ جَلَسَ إلى حائِطٍ مائِلٍ يَقْضى بَيْنَ النّاسِ فَقالَ بَعْضُهُمْ: لا تَقْعُدْ تَحْتَ هذَا الْحائِطِ فَإِنَّهُ مُعْوِرٌ ؛اميرمؤمنان عليه السلام زير ديوار كجى نشسته بود و در ميان مردم قضاوت مىكرد.
بعضى عرض كردند: زير اين ديوار منشين كه معيوب است». امام عليه السلام فرمود:
«حَرَسَ امْرَأً أجَلُهُ فَلَمّا قامَ سَقَطَ الْحائِطُ ؛اجل (حتمى) از هر كسى پاسدارى مىكند (امام عليه السلام اين سخن را گفت و از زير ديوار برخاست) هنگامى كه برخاست ديوار سقوط كرد».
كوتاه سخن اينكه گر چه ما بايد از مظان خطر بپرهيزيم و فقها فتوا دادهاند كه به هنگام خطر و طوفان سوار كشتى شدن حرام است و اگر كسى از جادۀ خطرناكى برود نماز او تمام خواهد بود، زيرا سفر، سفر معصيت است؛ ولى با اين حال اقدام ما براى پرهيز از خطر تنها اجل معلق را از ما دور مىسازد و اگر اجل حتمى فرا رسيده باشد هيچ راه فرارى ندارد تا آن اجل فرا نرسيده انسان محفوظ است و هنگامى كه آن فرا رسيد دفاع از آن امكانپذير نيست.
قرآن مجيد در آيۀ ١٥٤ سورۀ آل عمران دربارۀ كسانى كه (بعد از حادثۀ احد) گمانهاى نادرستى به خدا مىبردند و مىگفتند: اگر بنا بود ما پيروز شويم در اينجا كشته نمىشديم مىفرمايد: اى پيغمبر! به آنها بگو «لَوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلى مَضاجِعِهِمْ» ؛اگر شما در خانههايتان هم بوديد آنهايى كه مقرر بود كشته شوند قطعاً بهسوى قتلگاه خود بيرون مىآمدند - و به قتل مىرسيدند».
بنابراين توجه به تقسيم اجل به حتمى و غير حتمى پاسخى است براى سؤالاتى كه پيرامون اين كلام حكمتآميز و روايات مشابه آن عنوان مىشود.