حمد، آسان کننده بعث قوله علیه السلام: وَ یُسَهِّلُ عَلَیْنَا بِهِ سَبِیلَ الْمَبْعَثِ. این فقره هم مشعر و مؤیّد فقره قبل است، المبعث هوَ یوم الّذی بعث فیه الخلایق فَرداً الی اللّه. یعنی توحید و تحمید می‌نمایم خدا را که سَهل و آسان قرار بدهد بر ما به واسطه آن حمد و توحید طریق و مرور یومی که بعثنا و حَشرنا و ایقظنا فیه من نوم الدّنیا و مرافقة الابدان الی اللّه المنّان. یعنی آن شداید و اهوال یوم الموت را که مبْعث ما است به واسطه آن توحید ما آسان نموده، چه، محیا و ممات موحّد و غیر موحّد مساوی نیست. المحیا ما به الحیاة من عموم مَعایش الانسان و ما کان علیهم فی حال حیاة، هم من الطعم و اللبس و المسکن، و کل ما یحتاجون إلیه فی بقاءهم فی الدنیا. و الممات ما یرد علی الانسان قبل موته، و یکون به موتهم من الآلام والأسقام و الأوجاع، کما قال تعالی: « اَمْ حَسِبَ الَّذینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئاتِ [۱] » الی آخره که آیه مبارکه در این شرح دعای شریف تفسیراً و تأویلاً ذکر شد و تکرار نمی شود و ما حصل آیه آن که چون « أم حَسِبَ » استفهام انکاری است، مفاد او این است که نباید این گمان را کسب کنندگان سیّئات و عاملین منهیّات و مرتکبین عصیان بنمایند، که ما در عاجله و آجله، اعنی در دنیا و آخرت محیا و ممات آنها را با صاحبان ایمان و معرفت و توحید مساوی قرار می‌دهیم که اگر این گمان را بنمایند « سَآءَ مَا یَحْکُمُونَ [۲] »، یعنی: نفهمیده و بد حکم می‌نمایند. ---------- [۱]: ۱ - سوره مبارکه جاثیه، آیه ۲۱. [۲]: ۲ - همان. 📚✍شرح بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357