.......: ۳۴- راه نزدیک شدن به اخلاص پرتوی از اسرار نماز » راه نزدیک شدن به اخلاص گوشه ای از راه‌های نزدیک شدن به اخلاص در نیّت و عمل، از این قرار است: ۱- توجّه به ارزش ها کسانی که جنس خود را ارزان می‌فروشند. یا جنس را نمی شناسند که آهن است یا طلا، ابریشم است یا پنبه. یا مشتری را نمی شناسند، یا قیمت بازار را نمی دانند و از نرخ رایج، بی خبرند. قرآن، برای آنکه انسان، خود و اعمالش را بیهوده تباه نسازد. در هر سه زمینه راهنمایی کرده است: امّا «جنس»: قرآن، انسان را خلیفه خدا و عصاره خلقت و هدف آفرینش می‌داند که ارزش والایی دارد. امّا «مشتری»: خود خداوند است (۲۵۸) که اعمال شایسته انسان را می‌خرد و بر خریداران دیگر، از چند جهت امتیاز دارد: الف) گران می‌خرد. (به بهای بهشت) ب) کارهای اندک را هم می‌پذیرد. «فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ» (۲۵۹) ج) برای نیّت‌های خیر هم پاداش می‌دهد. د) کارهای فاسد وزشت را می‌پوشاند وخوبی‌ها را نمودار می‌کند. «یَا مَنْ اَظْهَر الجمیلَ و سَتَر القَبیحَ» امّا «نرخ»: قیمت انسان، بهشت و رضوان الهی است و هر که خود را به کمتر از این بفروشد ضرر کرده و به تعبیر قرآن، گنهکاران خود را باخته و ضرر کرده اند. «خسروا انفسهم» و قرآن بارها از کسانی که در مسیر گمراهی اند، با تعبیر «فَمارَبِحَتْ تِجارَتُهُم» یاد کرده، یعنی تجارت شان، سود نبخشیده است. امام علی علیه السلام هم می‌فرماید: «لبِئسَ الْمَتْجَرُ اَنْ تَرَی الدّنیا لِنَفْسِکَ ثَمَناً» (۲۶۰) چه بد تجارتی است، اینکه «دنیا» را نرخ و قیمت خودت بدانی...! آری، اگر انسان به قیمت خویش آگاه باشد، حاضر نیست برای غیر خدا کار کند. ۲- فکر در آفرینش تفکّر بیشتر در آفرینش، شناخت ما را به عظمت و قدرت خدا می‌افزاید و در نتیجه، کارها را برای او انجام می‌دهیم و به اخلاص نزدیک تر می‌شویم. ۳- توجّه به صفات خدا اوصاف خدای متعال را دانستن و آنها را زمزمه کردن و در ذهن، زنده نگاه داشتن، سبب توجّه به او و قطع نظر از غیر او می‌گردد و انسان را کم کم خدایی می‌کند، مثلاً دقت و توجّه به اسامی و اوصاف خدا در دعای «جوشن کبیر» مفید است. ۴- توجّه به نعمت ها شناخت نعمت‌های خداوند و توجّه به آنها، انسان را شیفته خدا می‌سازد و دل را خانه عشق الهی می‌سازد «وَالَّذینَ آمنوا اَشَدُّ حُبّاً لِلّه» و از همین رو، در دعاهای اسلامی و مناجات معصومین، به بیان و یاد این نعمت‌ها پرداخته شده است. از جمله در عای «ابوحمزه ثمالی»، امام سجّاد علیه السلام به یکایک نعمت‌ها اشاره می‌کند: خدایا! کوچکی بودم که بزرگم کردی ذلیلی بودم که عزّتم بخشیدی جاهلی بودم که آگاهم کردی گرسنه ای بودم که سیرم ساختی برهنه ای بودم که مرا پوشانیدی گمراهی بودم که هدایتم نمودی فقیر بودم، بی نیازم کردی بیمار بودم، شفایم بخشیدی گناه کردم، پوشاندی و... نعمت‌های فراوان دیگر. امام حسین علیه السلام هم در دعای عرفه به ذکر نعمت‌های حق می‌پردازد تا از این راه، عشق الهی در دل زنده شود و انسان عاشق خدا، جز برای او و رضای خداوند، کار نکند وبه اخلاص نزدیک شود. ۵ - توجّه به سود قطعی آنان که برای دنیا و غیر خدا تلاش می‌کنند، شاید به مقصود برسند و شاید هم نرسند. ولی کسانی که برای خدا و آخرت کار می‌کنند، سود و نتیجه کارشان قطعی است. قرآن می‌فرماید: «وَمَنْ أَرَادَ الْأَخِرَةَ وَسَعَی لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِکَ کَانَ سَعْیُهُم مَّشْکُوراً» (۲۶۱) هر کس در پی آخرت باشد و تلاش خود را برای آن قرار دهد در حالی که با ایمان باشد، چنین کسانی از تلاششان قدردانی می‌شود و به پاداش و آرزوی خود می‌رسند. پس تلاش و عبادت برای خدا، به یقین نتیجه بخش است. ۶- توجّه به بی ارزشی دنیا کسانی هدف‌های دنیوی و غیر الهی دارند که دنیا در نظرشان بیش از آنچه که باید، ارزش دارد. در صورتی که برای افراد بصیر، دنیا در مقابل آخرت و مردم در برابر خدا، چندان ارزشی ندارد که برای آن کار کنند. تعبیراتی در قرآن است که بی ارزشی و فریبندگی و جلوه‌های زودگذر و غرور آفرینی دنیا را به یاد می‌آورد و از دنیا، به عنوان‌هایی همچون: «مَتاعُ الغُرور»، «لَعِبٌ و لَهوٌ»، «زَهْرة الْحیاةِ الدُّنیا» و «مَتاعُ الدُّنیا قَلیلٌ» یاد می‌کند. این گونه تعبیرات، از کسی است که آفریدگار هستی است و به ماهیّت دنیا بهتر از دیگران واقف است. کسی می‌تواند به اخلاص دست یابد که فریفته و مفتون دنیا و علاقمند به آن نباشد. ۷- توجّه به ناتوانی مخلوقات قدرت مطلق از آن خداست و همه کارها به دست اوست. بنابراین کسی غیر از خدا شایسته آن نیست که مورد توجّه قرار گیرد و عبادت‌ها برای جلب نظر غیر خدا انجام شود. به تعبیر قرآن، معبودهای باطل، حتّی از آفریدن یک مگس ناتوانند. (۲۶۲) و نیز در ناتوانی بشر می‌گوید: اگر روزی آب‌ها خشک ش