معـنای دقـیق کلـمات عـاشورا و تاسـوعا چیست؟
اکثـر قـریب به اتـفاق اهـل لغت این تصـور را داشتهاند که چـون عشـرک و عـاشر از یک ریشـهاند و واقعـه کـربلا هم در دهـم ماه محـرم اتفاق افتـاده است پس عاشـورا یعنی دهـم محرم؛ و بر همین قیـاس تاسـوعا را نیز که با تسـع و تاسـع شـباهت ظاهـری دارند روز نهـم مـاه محـرم گفتهاند. اما این مـعنا به دلایل زیـر اشـتباه است:
آیا واژه عـاشورا برای دهـم ماهها دیگر نیـز به کـار میرود؟ مثلاً آیا شنـیده شده است که کسی به دهـم ماه رجـب هم عاشـورا گفته باشد؟ یا این مفهـوم مختـص دهم مـاه محـرم است؟
آیا اگر امـام حسـین(ع) مثلاً در یازدهـم محـرم شهـید میشد، آنگاه تاسـوعا با عاشـورا عـوض میشد و عـاشورا واژه دیگـری داشت؟
در ریاضـی اعـداد قاعـده خود را دارند و هـر قاعدهای که بر شمـارش اعداد حکـم کند بر سلسله اعـداد هم حاکـم خواهد بود. اعـداد بر خـلاف کلمات استثـناپذیر نیسـتند؛ به طـور مـثال در کلام عـرب اعداد این گـونه شمارش میشـوند: اول – ثانـی - ثالـث - رابـع ... و یا اولاً – ثانـیاً - ثـالثاً - رابعـاً و... چنان چه تاسـوعا و عاشـورا در زمـره اعـداد باشند باید قاعـدهپذیر باشـند؛ یعنی باید بتـوان بقیه اعـداد را هم به همـان سـیاق تلفـظ کرد؛ مثـل تاسـوعا – عاشـورا – ثامـونا – سابـوعا-..، امـا میبینیم که بقـیه اعداد از این قاعـده پیـروی نمیکنند؛ لـذا نمیتوانیم دلیلـی داشته باشیم که تاسـوعا و عاشـورا عـدد هستند تا از قاعـده شمارش پیـروی کنند و این دو روز هـیچ ربطـی به اعـداد ندارد بلکه معـنای دیگری دارند.
عاشـورا؛ روز معـاشرت با امـام(ع)
عشـر به کسـر عیـن و عـشرت، به معـنای معاشـرت و مصـاحبت است. معاشـر به ضـم میم یعنی مصـاحب و عاشر اسم فاعـل عشـر است که خودش ثلاثی مجـرد اسم مصـدر عشـرت است. خـداوند میفـرماید: «وَ عاشِـرُوهُنَّ بِالْمَـعْرُوفِ» (نسـاء/۱۹) با زنـان آن گـونه که شایـسته آنان اسـت معاشـرت کنید. عشـیر یعنی همـدم و رفـیق؛ «وَ لَبِئْسَ الْعَشِـیرُ» (حج/۱۳) چه بد دوسـتی انتخاب کـردهاند و چه بـد معاشر و رفیقی است.
العاشـور از ریشه عشـر به کسی گفته میشود که معـاشرت خصـلت او باشـد. العاشوراء جایـی که میـل به معـاشرت و رفـاقت و مصـاحبت نمایان میشـود و افـراد میل معاشـرت خـود را با کسی که مـورد نظـر است عـرضه میکـنند؛ و عاشـورا مبالغه است از میل به معاشرت؛ یعنـی روزی که میـل معـاشرت و رفـاقت با امـام(ع) به شـدت بالا میرود.
تاسـوعا؛ روزی برای وسـعت ظـرفیت
با خـارج شدن عاشـورا از سلـسله اعـداد، عـدد بودن تاسـوعا نیز مـورد تـردید قـرار میگـیرد و معـنی نهم را از دسـت میدهد. اتسـع به فتـح الف یعنی گروههای ۹ نفره شدند. اما اتسـع به کسـر الف یعـنی وسـعت پـیدا کرد - گشـاد شد - فـراخ گردید. اتسـاع یعنی گسـترده شدن و گشـاد شدن. بـالا رفتن ظـرفیت. اتسـاع شـرائین؛ یعـنی رگها گشـاد شـدند و ظـرفیتشان برای عـبور خـون زیـاد باشد. التاسـوع چـیزی که فـراخی و گستردگی و ظـرفیتاش زیـاد باشـد؛ و بالاخـره التاسـوعا یعنی جـایی که بتـوان ظرفـیت را بالا بـرد و فراخـی ایجـاد کرد؛ و تاسـوعا این معنـی را پیـدا میکند: روزی که ظـرفیت بالا میرود و در سیـنهها فراخـی ایجـاد میشود و به جای تنگـی، وسعـت مییـابد.
این دو نام از ابـداعات امام سجـاد (علـیهالسلام) است و اگر در بعضـی از روایات از پـیامبر اکرم (صلـوات الله علـیه و آله) از عـاشورا گفـته شده است، اکثرا جعلـیات بنیامـیه برای کم کردن اثـرات عاشـورای امام حـسین (علیه السلام) اسـت، اما در مـورد تاسـوعا تقـریباً نداریم که قـبلاً از امـام سجاد (علیهالسـلام) لغـت تاسـوعا به کار بـرده شده باشـد و این معـنا از عاشـورا و تاسـوعا خیلی عـاشقانه است...
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
🆔️
@zendgizibast
✍انتشارمطالب کانال،صدقه جاریه وحسنه ی ماندگار میباشد