تفسیر نور (محسن قرائتی)
سوره قصص آیه 57
وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدى مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا أَ وَ لَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً يُجْبى إِلَيْهِ ثَمَراتُ كُلِّ شَيْءٍ رِزْقاً مِنْ لَدُنَّا وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ «57»
و (كفّار مكّه) گفتند: اگر ما با (قبول برنامههاى) تو، هدايت را بپذيريم، (بزودى) از سرزمينمان آواره خواهيم شد. (بگو:) آيا ما آنان را در حرم أمنى قرار نداديم كه بهرههاى هر چيزى به عنوان روزى از جانب ما به سوى آن سرازير مىشود؟ ولى بيشتر آنان نمىدانند!
نکته ها
گروهى از مشركان مكّه به پيامبراسلام صلى الله عليه و آله اظهار نمودند كه اگر ما هدايت را به همراه تو پذيرا شويم، به سرعت از خانه و كاشانه خود رانده و آواره، و از زندگى و هستى خويش ساقط و درمانده مىگرديم.
خداوند با سه پاسخ بهانهى آنان را ردّ مىفرمايد:
پاسخ اوّل كه در همين آيه مورد اشاره قرار گرفته است اين كه؛ همان خدايى كه مكّه را پايگاه أمن ومحلّ جلب و سرازير شدن روزى فراوان براى شما قرار داد، باز مىتواند آن را تداوم بخشد. (در اين جواب دلگرمى و بشارت است)
پاسخ دوم كه در آيهى بعد آمده است اينكه؛ بر فرض به خاطر حفظ رفاه و منافع خود، ايمان نياوريد، قهر خدا را چه خواهيد كرد؟ (در اين جواب انذار و هشدار است)
پاسخ سوم كه در آيهى 60 همين سوره مطرح شده است اين كه؛ مگر مال و متاع دنيا چقدر ارزش دارد كه به واسطهى آن ايمان نمىآوريد بدانيد آنچه در نزد خداست، بهتر و پايدارتر است. پس عدم ايمان شما هيچ وجه و توجيهى ندارد.
پیام ها
1- دين، تنها عقيده نيست، بلكه برنامههاى عملى نيز دارد. «نَتَّبِعِ الْهُدى مَعَكَ»
2- حساسيّت دشمنان تنها نسبت به راه حقّ و مسير الهى نيست كه آنها، هم به راه حقّ و هم به رهبرى حقّ اعتراض دارند. «إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدى مَعَكَ»
3- ايمان آوردن، تنها به آگاهى داشتن نيست، بلكه به جرأت هم نياز دارد. «إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدى مَعَكَ نُتَخَطَّفْ» (آرى، گروهى حقّانيّت اسلام را مىفهمند، ولى بخاطر حفظ منافع شخصى از آن سرباز مىزنند.)
4- انسان، وطندوست است. «مِنْ أَرْضِنا»
5- ترس از دستدادن نعمتها را با ياد الطاف الهى دفع كنيم. «أَ وَ لَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً» (آرى ياد نعمتها، عامل توكّل و رفع نگرانىهاست.)
6- بهبود، رونق و رشد اقتصادى در گرو امنيّت و آرامش اجتماعى است. «آمِناً يُجْبى إِلَيْهِ ثَمَراتُ»
7- امنيّت و رزق، دو نعمت تضمين شدهى حرم الهى (مكّه) است. «آمِناً يُجْبى إِلَيْهِ ثَمَراتُ كُلِّ شَيْءٍ»
8- برترى ايمان بر رفاه و آسايش، براى اكثر مردم پنهان است. «وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ»