اهمیت تواضع
#نهج_البلاغه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلّیَ اللهُ عَلَى خَیرِ خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین
اما بعد؛ «مَشْيُهُم التّواضع»
✅مقدمه
➖«مشى» مصدر است به معناى راه رفتن و «تواضع» هم مصدر باب تفاعل به معنى خود را در مقام پائين نهادن و فروتنى كردن است.
👈 اولین معنی از عبارت «مَشْيُهُم التّواضع» عبارت است از اینکه «راه رفتن آنها متواضعانه است» طبق این معنی ، از ميان همه رفتار و حرکات انسان ، مشى و راه رفتن را مطرح فرمود، شاید به این جهت باشد که اعمال انسان انعكاس و بازتابى از صفات و حالات درونى او است. از جمله جاهایی که روحیات درونی انسان ظهور و بروز پیدا میکند نحوه راه رفتن و قدم برداشتن است .
در سوره اسرا نیز آمده: «وَ لا تَمْشِ فِى الارضِ مَرَحا انَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الارضَ ولَنْ تَبْلُغَ الجبالَ طوُلًا»در روى زمين با تكبر راه مرو تو نمى‌توانى زمين را بشكافى و طول قامتت هرگز به كوه‌ها نمى‌رسد.(۱)
👈معنی دوم اين فراز از خطبه به اين شرح است كه مشى به معنى راه رفتن نيست كه آينه درون باشد بلكه معناى اعمّى دارد كه همان خط مشى و روش و سيره است يعنى برنامه و خط مشى زندگى پرهيزكاران در تمام ابعاد تواضع و فروتنى است، درس خواندن، گفتن، شنيدن، قلم بدست گرفتن، امر به معروف و نهى از منكر كردن، معاشرت و كسب و كار و همه و همه اعمال و رفتار او آميخته با تواضع است.
🟢تواضع در احادیث
➖امام صادق (ع) فرمودند:
«فيما اوحَى الله عزوجلّ الى داود، كما انّ اقرب الناس الى الله المتواضعون، ابْعَدُ الناس من الله المتكبّرون»
در بين سخنانى كه خداوند عزوجل به حضرت داود (ع) وحى كرد، اين سخن بود، همچنان كه نزديك‌ترين مردم به خداوند افراد متواضع هستند، دورترين مردم از خداوند هم متكبرين هستند.(۲)
➖در اصول كافى از امام صادق(ع) نقل شده است كه فرمود:«اُصُولُ الْكُفْرِ ثَلَاثَةٌ، اَلْحِرْصُ وَ الْاِسْتِكْبَارُ وَ الْحَسَدُ، فَاَمَّا الْحِرْصُ فَاِنَّ آدَمَ حِينَ نُهِىَ عَنِ الشَّجَرَةِ حَمَلَهُ الْحِرْصُ عَلَى اَنْ اَكَلَ مِنْهَا، وَ اَمَّا الْاِسْتِكْبَارُ فَاِبْلِيسُ حَيْثُ اُمِرَ بِالسُّجُودِ لِآدَمَ فَابَى، وَ اَمَّا الْحَسَدُ فَابْنَا آدَمَ، حَيْثُ قَتَلَ اَحَدُهُمَا صَاحِبَهُ»
ريشه هاى كفر، سه چيز مى باشد: حرص، تكبّر و حسد. امّا «حرص» به خاطر آن است كه هنگامى كه آدم از خوردن شجره ممنوعه نهى شد، حرص او را وادار كرد كه از آن بخورد و امّا استكبار، نمونه آن ابليس بود كه مأمور به سجده براى آدم شد؛ ولى او سرپيچى كرد، امّا حسد، در مورد فرزند آدم ظاهر گشت و سبب شد كه يكى ديگرى را به قتل برساند .(۳)
➖ حضرت علی(ع) می فرماید:
«... وَ عَن ذلِکَ ما حَرَسَ اللّه عِبادَهُ المُؤمِنینَ بِالصَّلَواتِ وَالزَّکَواتِ وَمُجاهَدَهِ الصِّیامِ فِى الیّامِ المَفروضاتِ تَسکینا لأَطرافِهِم وَتَخشیعا لأَبصارِهِم وَتَذلیلاً لِنُفوسِهِم وَتَخفیضا لِقُلُوبِهِم وَإِذهابا لِلخُیَلاءِ عَنهُم… اُنظُروا إِلى ما فى هذِهِ الفعالِ مِن قَمعِ نَواجِمِ الفَخرِ وَقَدعِ طَوالِعِ الکِبرِ»
از این جاست که خداوند بندگان مؤمن خود را به وسیله نمازها و زکاتها و جدّیت در روزه دارى در روزهاى واجب، نگهبانى مى کند، زیرا که این امور باعث آرام شدن اعضاء و جوارح و خشوع دیدگان و فروتنى جانها و خضوع دلها و بیرون راندن کبر و نخوت از وجود آنان مى شود… بنگرید، که این اعمال چگونه نمودهاى فخر فروشى را در هم مى شکند و آثار و نشانه هاى تکبر را مى زداید.
➖ حضرت علی(ع) می فرماید:
«اِحْذَرِ الْكِبْرَ فَاِنّهُ رَأْسُ الطُّغْيَانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّحْمَنِ» از تكبّر بپرهيزيد كه سرآغاز طغيانها و معصيت و نافرمانى خداوند رحمان است!(۴)
➖ حضرت علی(ع) می فرماید:«فَاعتبروا بما كان مِنْ فِعْلِ الله بِابليس اذْ احَبَط عَمَلَه الطَويلَ وجَهْدَه الجَهيد و كانَ قد عَبَدَالله سِتَّةَ آلاف ... عَنْ كِبر ساعة واحدة فَمَنْ ذا بَعْدَ ابليس يَسْلم على الله بِمِثل معصيته؟! كَلّا ما كان الله سبحانَه ليدخل الجنة بشراً بِامر اخْرَجَ به مِنْها ملكاً انّ حُكْمَه فى اهلِ السماء و اهلِ الارض لَواحدٌ»
پند و عبرت گيريد از آنچه خداوند با ابليس رفتار كرد، در آن هنگام كه اعمال و عبادات طولانى و تلاش و كوشش‌هاى شش هزار ساله او را به خاطر ساعتى تكبر ورزيدن بر باد داد، با اين حال چه كسى بعد از ابليس مى‌تواند از كيفر خدا در برابر انجام همان معصيت مصون بماند؟ نه، هرگز، ممكن نيست خداوند انسانى را به بهشت بفرستد، در برابر كارى كه به خاطر آن به ظاهر فرشته‌اى را از بهشت رانده است، حكم خداوند درباره اهل آسمان و زمين يكى است(۵)
🔻 ادامه دارد 👇👇
🇮🇷🇵🇸🇮🇷
🚩به کانال معرفتی واخلاقی " گمنام " بپیوندید👇
https://eitaa.com/joinchat/3920691917C9a79f3a574🇮🇷
👌تواضع یک موضوع فرعی نیست
🔴 [نبود تواضع عامل سقوط]
تواضع در زندگى عاملى سرنوشت‌ساز است و عدم آن میتواند باعث سقوط انسان شود این مهم در سه عنوان توضیح داده می شود :
۱.نبود تواضع= آلوده شدن به گناهان
يكى از مهم‌ترين عوامل گناه كبر است، نخستين گناهى كه در اين عالم اتفاق افتاد گناه شيطان بود كه ناشى از تكبّر بود، بعد از تسويه و به سرحدّ كمال جسمانى رسيدن انسانى و نفخ روح و دميدن روان به او، «فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُّوحِى» وقتى خطاب به فرشتگان شد كه به آدم سجده كنيد «فَقَعوُا لَهُ ساجدين» همه ملائكه سجده كردند الّا ابليس «فَسَجَدَ الملائكةُ كُلِّهُم اجْمَعوُنَ الّا ابليس» خطاب شده چرا سجده نكردى؟! وى قياس كرده و گفت:«انَا خَيْرُ مِنْه خَلَقْتَنى مِنْ نار و خَلَقْتَه مِنْ طِين» من بهتر از آدم هستم، خلق نمودى مرا از آتش و خلق كردى آدم را از گِل.
➖امام صادق (ع) به ابوحنيفه فرمودند: «لاتَقِسْ فَانَّ اوّل مَنْ قاس ابليس» قياس مكن كه نخستين قياس كننده ابليس (شيطان) بود.(۶)
➖حضرت على (ع) در خطبه قاصعه نهج‌البلاغه به هنگام نكوهش كبر و خود برتر بينى چنين مى‌فرمايد:
«اعْتَرَضَتْهُ الْحَمِيَّةُ فافْتَخَرَ عَلى آدَم بِخَلْقِهِ و تَعَصَّبَ عَلَيهِ لِاصلِه فَعَدُوّاللهِ امامُ المُتَعَصِّبنَ وَ سَلَفَ المُتَكبِرينَ الذى وَضَعَ اساسَ العَصَبيتهِ و نازَعَ اللهَ رداءَ الجَبْريّة وادَّرَعَ لِباسَ التَّعزُّز وخَلَعَ قِناع التَّذَلُّلِ، الا تَرون كيفَ صَغَّرَهُ اللهُ بِتَكَبُّرِهِ وَوَضَعَهُ بِتَرَفُّعِهِ فَجَعَلَه فِى‌الدّنيا مدحوُراً وَاعَدّلَهُ فِى‌الاخِرَةِ سَعيراً».
كبر و خودخواهى به او (شيطان) روى آورد، پس به آفرينش خود بر آدم (ع) فخر و ناز نمود، و به خاطر آفرينش خود در برابر آدم (ع) عَصَبيّت به خرج داد آشكارا زير بار فرمان حقّ نرفت، «و گفت: او را از گل و مرا از آتش آفريدى، من كه از او بهترم چرا او را سجده كنم؟!» اين دشمن خدا پيشواى متعصّبان و سرسلسله متكبران است كه اساس تعصّب را پى‌ريزى كرد و با خدا در جامه عظمت و بزرگى- كه اختصاص به او داشت- به منازعه پرداخت و لباس عزّت و سربلندى- كه سزاوار او نبود- را به تن پوشانيد و پوشش تواضع و فروتنى را كنار گذارد مگر نمى‌بينيد، چگونه خداوند او را براى تكبّر و سركشى خُرد و كوچك و به سبب بلندپروازى پست نمود؟! و آتش فروزان دوزخ را در آخرت براى او مهيا نمود.(۷)
۲.نبود تواضع= جاهلیت
در طول تاریخ بشری، یکی از عوامل سقوط بشر جاهلیت و پشت کردن به علم و ایمان بوده است.
از مهم ترین عوامل جاهلیت و بی ایمانی همین تکبر است.
امام موسی بن جعفر(ع) می فرماید:
إِنَّ الزَّرعَ یَنبُتُ فِى السَّهلِ وَلایَنبُتُ فِى الصَّفا فَکَذلِکَ الحِکمَهُ تَعمُرُ فى قَلبِ المُتَواضِعِ وَلا تَعمُرُ فى قَلبِ المُتَکَبِّرِ الجَبّارِ، لأِنَّ اللّه جَعَلَ التَّواضُعَ آلَهَ العَقلِ وَجَعَلَ التَّکَبُّرَ مِن آلَهِ الجَهلِ؛ زراعت در زمین هموار مى روید، نه بر سنگ سخت و چنین است که حکمت، در دل هاى متواضع جاى مى گیرد نه در دل هاى متکبر. خداوند متعال، تواضع را وسیله عقل و تکبر را وسیله جهل قرار داده است.(۸)
👈با این توضیح که انسان متواضع اگر مسئله‌اى را نداند، سؤال كرده و بر علم خود مى‌افزايد، و برعكس انسان متكبّر با سؤال نمى‌خواهد شكوه ساختگى و دروغين خود را بشكند و اساساً يكى از حجاب‌هاى شناخت، تكبر است.
🌸شعر
افتادگى‌آموز اگر طالب فيضى
هرگز نخورد آب زمينى كه بلند است
شاعر ديگرى درباره تكبر و بالانشستن ظاهرى در حالى كه درون تهى از فضائل و كرامات است، اينچنين سروده:
من از بيقدرى خار لب ديوار فهميدم
كه ناكس كس نمى‌گردد از اين بالا نشستن‌ها
۳. نبود تواضع = برهم زننده آرامش اجتماعی و جهانی
تكبر نظام جامعه بشرى را برهم مى‌زند و روابط انسان‌ها را با يكديگر تيره مى‌كند و برعكس تواضع، ضامن نظام و بيمه كننده سلامت آن است، سرچشمه بسيارى از جنگ‌ها همان خود برتربينى ملت‌ها و اقوامى در برابر اقوام ديگر است.
امروزه جنگ امروزی یهود صهیونیست را باید در روحیه تکبر و نژاد پرستی آن جستجوکرد.
👈طبق روایتی که در برخی منابع آمده خشونت و تکبر در کنار هم بیان شده است؛«أَلا اُخبِرُکُم بِأَهلِ النّارِ؟ کُلُّ عُتُلٍّ جَوّاظٍ مُستَکبِرٍ»؛ آیا شما را از اهل دوزخ آگاه نکنم؟ هر درشتخوىِ خشنِ متکبّر.
🔻 ادامه دارد 👇👇
🇮🇷🇵🇸🇮🇷
🚩به کانال معرفتی واخلاقی " گمنام " بپیوندید👇
https://eitaa.com/joinchat/3920691917C9a79f3a574🇮🇷
💠داستان
رسول خدا(ص) بر مردی مصروع و دیوانه که عدهای برگرد او جمع شده بودند گذشت پرسید: اینها گرد چه چیزی جمع شدهاند؟ عرض شد برگرد دیوانهای مصروع. پیامبر به او نگریست و فرمود: این مرد دیوانه نیست بلکه بیمار است آیا دوست دارید که دیوانه حقیقی را به شما معرفی کنم؟ عرض کردند بفرمایید ای پیامبر خدا فرمود: دیوانه حقیقی آن است که با تبختر راه میرود با گوشه چشم مینگرد و از خداوند امید رحمتش را دارد در حالی که او را نافرمانی میکند! این است دیوانه حقیقی.
💠داستان
سلمان مدتی والی مدائن بود. سیره او در ایام فرمانداری با قبل از آن هیچ تفاوت نکرده بود، بلکه همیشه گلیم می‌پوشید و پیاده راه می‌رفت و اسباب خانه خود را تکفل می‌کرد.
یک روز در میان بازار می‌رفت، مردی را دید که یونجه خریده بود و منتظر کسی بود که آن را به خانه‌اش ببرد. سلمان رسید و آن مرد او را نشناخت و بی مزد قبول کرد بارش را به خانه‌اش برساند.
مرد یونجه را بر پشت سلمان نهاد، و سلمان آن را می‌برد. در راه مردی آمد و گفت: ای امیر این را به کجا می‌بری؟ آن مرد فهمید که او سلمان است در پای او افتاد و دست او را بوسه می‌داد و می‌گفت: مرا ببخش که شما را نشناختم.
سلمان فرمود: این بار را به خانه‌ات باید برسانم و رسانید، بعد فرمود: اکنون من به عهد خود وفا کردم، تو هم عهد کن تا هیچکس را به بیگاری (عمل بدون مزد) نگیری و چیزی را که خودت می‌توانی ببری به مردانگی تو آسیبی نمی‌رساند.
💠داستان
محمد بن مسلم مردی ثروتمند از اشراف کوفه، و از اصحاب امام باقر(ع) و صادق (ع) بود. روزی امام باقر (ع) به او فرمود: ای محمد باید تواضع و فروتنی کنی.
وقتی محمد بن مسلم از مدینه به کوفه برگشت، ظرف خرما و ترازویی برداشت و درب مسجد جامع کوفه نشست و صدا می‌زد: هرکس خرما می‌خواهد بیاید از من بخرد (تا هیچ تکبری به او سرایت نکند).
بستگانش آمدند و گفتند: ما را با این کار رسوا کردی. فرمود: امامم مرا امر به چیزی کرد که مخالفتش نخواهم کرد؛ از این محل حرکت نمی‌کنم تا تمام خرمایی را که در این ظرف است بفروشم.
بستگانش گفتند: حال که چنین است پس کار آسیابانی را پیشه خود کن. وی قبول کرد و شتر و سنگ آسیابی خرید و مشغول آرد کردن گندم شد، و با این عمل خواست از بزرگ بینی نجات یابد.
💠داستان
حضرت عیسی بن مریم (ع) به حواریین خود فرمود: مرا به شما حاجتی است؟ گفتند: چه کار کنیم؟ عیسی از جای حرکت کرد و پاهای حواریین را شستشو داد! عرض کردند: یا روح الله ما سزاوارتریم که پای شما را بشوئیم!
فرمود: سزاوارترین مردم به خدمت کردن، عالم است، این کار را کردم که تواضع کرده باشم، شما هم تواضع را فرا گیرید و بعد از من در بین مردم فروتنی کنید آن طور که من کردم و بعد فرمود:
حکمت، با تواضع رشد میکند نه با تکبر، چنانکه در زمین نرم گیاه می‌روید نه در زمین سخت کوهستانی.
ــــــــــــــــــــــــــــ
📎پی نوشتها
۱.اسرا/۳۷.
۲.الكافی،ج۲،ص۱۲۳.
۳.اصول كافى، ج۲، ص۲۸۹.
۴.غررالحكم، حديث ۲۶۰۹.
۵.نهج البلاغه، خطبه قاصعه.
۶.الکافی، ج۱، ص ۵۸.
۷.نهج البلاغه، خطبه قاصعه.
۸.تحف العقول، ص ۳۹۶.
🌺 والسلام علی من اتبع الهدی 🌺
🇮🇷🇵🇸🇮🇷
🚩به کانال معرفتی واخلاقی " گمنام " بپیوندید👇
https://eitaa.com/joinchat/3920691917C9a79f3a574🇮🇷
📚 صندوق قرض الحسنه طلا
💠 سؤال: صندوق قرض الحسنه ای داریم که هر ماه همۀ اعضای صندوق، وجه نقد معادل طلا (به عنوان مثال یک گرم یا نیم گرم طلا) می پردازند و مجموع مبالغ جمع شده، به فردی که از طریق قرعه کشی انتخاب شده است، قرض داده می شود؛ معیار مبلغ قسط هر ماه نیز، ارزش گرم طلا در تاریخ مشخص است (مثلا ارزش یک‌گرم طلا در 15 هر ماه)؛ آیا این نوع کارکرد در صندوق قرض الحسنه از نظر فقه و شرع مشکل دارد؟
✅ جواب: اگر قرض مذکور، در قالب پول محقق شود (هر چند معادل قیمت طلا) برای پس گرفتن آن مبلغ، صرفا می توانند شرط کنند که علاوه بر اصل مبلغ، مقدار تورم (کاهش ارزش پول) را هم باید پس بدهد و شرط بیش از آن جایز نیست.
اما اگر قرض، در قالب طلا محقق شود ( هر چند به این صورت که عین طلا قرض داده شود و قرض گیرنده در همان جلسه طلا را به پول نقد تبدیل کند یا به قرض گیرنده وکالت بدهند که طلا از طرف قرض دهندگان بخرد و بعد طلا را به عنوان قرض بردارد)، در وقت پس دادن می توان طلا یا با توافق طرفین، قیمت روز طلا را از قرض گیرنده مطالبه کرد.
#احکام_قرض #قرض_طلا
🇮🇷🇵🇸
https://eitaa.com/joinchat/3920691917C9a79f3a574🇮🇷
📚 پس گرفتن هدیه بعد از سال خمسی
💠 سؤال: شخصی با قصد جدی به دیگری هدیه ای داده است اما بعد از سال خمسی، پشیمان می شود و آن را پس می گیرد؛ آیا باید خمس آن هدیه را بدهد؟
✅ جواب: اگر هدیه را با درآمد بین سال تهیه کرده، به محض پس گرفتن باید خمس آن را بدهد.
#احکام_خمس #خمس_هدیه
🇮🇷🇵🇸
https://eitaa.com/joinchat/3920691917C9a79f3a574🇮🇷
📚 وظیفه مکلف در قبال نمازهای قضا
💠 سؤال: فردی نمی داند که از زمان بلوغ خود چه تعداد نماز قضا بر عهده دارد و به دلیل داشتن وسواس، تعداد زیادی را در نظر می گیرد و همین باعث شده که اصلاً برای خواندن نماز قضا اقدام نکند، تکلیف او چیست؟
✅ جواب: می تواند به انجام تعداد نمازی که یقین دارد قضا شده، اکتفا کند و نسبت به تعداد مشکوک، وظیفه ای ندارد.
#احکام_نماز #نماز_قضا
🇮🇷🇵🇸
https://eitaa.com/joinchat/3920691917C9a79f3a574🇮🇷
📚 هدیه تمام اموال به یکی از فرزندان
💠 سؤال: آیا شخص می تواند همه اموال خود را به یکی از فرزندانش هبه کرده و بقیه را از آن محروم کند؟
✅ جواب: اگر موجب فتنه و اختلاف بین فرزندان شود، جایز نیست.
#احکام_هبه #هدیه_به_فرزند
🇮🇷🇵🇸
https://eitaa.com/joinchat/3920691917C9a79f3a574🇮🇷