#تحفه_ای_بنام_مناجات_شعبانیه 🌺 دقایقی تأمل در فقرات #مناجات_شعبانیه 2 🆔 @sahife2

با تشکر از همه دوستانی که در این بحث ما مشارکت داشتند

و اكْفِنِى مَئُونَةَ مَعَرَّةِ الْعِبَاد بار الها! مرا از شر #زبان و #عيبجويى #عیب جویان در جامعه كفايت كن.

بشر به طور طبيعى و به غريزه‏ى حب ذات، علاقه دارد هميشه و همه جا مردم از او به خير و خوبى ياد كنند و هرگز نامش را به بدى و زشتى نبرند. اما اين كار ناشدنى است. امام صادق (ع) فرمود: ان رضا المخلوق لا يملك و السنتهم لا تضبط. رضا و خشنودى مردم به دست نمى‏آيد و زبان آنان نظم و انضباط برنمى‏دارد.

پيمبران الهى كه شريفترين انسانهاى روى زمين بودند، از نسبتهاى دروغ و تعرضهاى ظالمانه‏ ى قوم خود مصونيت نداشتند و همواره مورد اهانت و اسائه‏ى ادب بودند. عن ابيعبدالله عليه‏السلام قال: قال موسى. قال: امام صادق (ع) فرمود: حضرت موسى عرض كرد: يا رب! اسالك ان لا يذكرنى احد الا بخير پروردگارا! از تو مى‏خواهم موجباتى را فراهم آورى كه هيچ كس از من ياد نكند، مگر به خير و خوبى. خداوند به وى فرمود: ما فعلت ذلك لنفسى. من درباره ‏ى خودم چنين كارى نكرده‏ام تا در مورد تو انجام دهم. يعنى موسى! نه فقط تو را در مواقعى به بدى ياد مى‏كنند، بلكه رفتار مردم درباره‏ى آفريدگار خود نيز چنين است و گاه مورد مذمتش قرار مى‏دهند.

لقمان حكيم براى اينكه فرزند خود را از توقع مدح و تمجيد مردم رهايى بخشد و ضمير او را از اين انديشه‏ى ناشدنى خالى كند، در وصيت خود به وى فرمود: لا تعلق قلبك برضا الناس و مدحهم و ذمهم فان ذلك لا يحصل و لو بالغ الانسان فى تحصيله بغايه قدرته. دلبسته به رضاى مردم و مدح و ذم آنان مباش كه اين نتيجه حاصل نمى‏شود، هر قدر هم آدمى در تحصيل آن بكوشد و نهايت درجه‏ى قدرت خويش را در تحقق بخشيدن به آن اعمال نمايد. فرزند به لقمان گفت: معناى كلام شما چيست؟ دوست دارم براى آن مثال يا عملى را به من ارائه نمايى. پدر و پسر از منزل خارج شدند و درازگوشى را با خود آوردند. لقمان سوار شد و پسر پياده پشت سرش حركت مى‏كرد. چند نفر در رهگذر به لقمان و فرزندش برخورد نمودند. گفتند: اين مرد قسى‏القلب و كم عاطفه را ببين كه خود سوار شده و بچه خويش را پياده از پى خود مى‏برد. لقمان به فرزند گفت: سخن اينان را شنيدى كه سوارى من و پياده بودن تو را بد تلقى نمودند؟ به فرزند گفت: تو سوار شو و من از پى‏ات پياده مى‏آيم. پسر سوار شد و لقمان پياده به راه افتاد. طولى نكشيد عده‏اى در رهگذر رسيدند. گفتند: اين چه پدر بدى است و اين چه پسرى بد، اما بدى پدر از اين جهت است كه فرزند را خوب تربيت نكرده، او سوار است و پدر پياده از پى‏اش مى‏رود با آنكه پدر شايسته‏تر است به احترام و سوارى. پدر، اين پسر را عاق نموده و هر دو در كار خود بد كرده‏اند. لقمان گفت: سخن اينان را شنيدى؟ گفت: بلى. فرمود: اينك هر دو نفر سوار مى‏شويم. سوار شدند، گروه ديگرى رسيدند، گفتند: در دل اين دو، رحمت و مودت نيست، اين هر دو سوار شده‏اند، پشت حيوان را قطع مى‏كنند و فوق طاقتش بر حيوان تحميل نموده‏اند. لقمان به فرزند فرمود: شنيدى؟ عرض كرد: بلى. فرمود: اينك مركب را خالى مى‏بريم و خودمان پياده راه را طى مى‏كنيم. عده‏اى گذر كردند و گفتند: اين عجيب است كه خودشان پياده مى‏روند و مركب را خالى رها كرده‏اند و هر دو را در اين كار مذمت نمودند. در اين موقع لقمان به فرزندش فرمود: فقال لولده اترى فى تحصيل رضاهم حيله لمحتال. آيا براى انسان با تدبير به منظور جلب رضاى مردم، محلى براى اعمال حيله و تدبير باقى است. پس توجه خود را از آنان قطع نما و در انديشه ‏ى رضاى خداوند باش. لقمان حكيم با يك عمل ساده به فرزند خود فهماند كه نمى‏توانى با رفتار خويش رضايت خاطر مردم را جلب نمايى، هر طور كه قدم بردارى سخنى مى‏گويند، بنابراين به مدح و ذم اين و آن مينديش و تنها متوجه رضاى حضرت بارى تعالى باش كه معيار رستگارى و سعادت، خشنودى خداوند است.

امام باقر (ع) به يكى از اصحاب خود فرموده است: بدان تو از دوستان ما به حساب نمى‏آيى تا آن را كه مى‏گويم واجد باشى، اگر تمام اهل بلدت بگويند تو مرد بدى هستى، از اين گفته غمگين نشوى و اگر گفتند تو مرد خوبى هستى شادمان نگردى و خود را به قرآن شريف عرضه بدارى: اگر راه قرآن را مى‏پيمايى، به آنچه قرآن بى‏اعتناست تو نيز بى‏اعتنايى، به آنچه رغبت دارد، تو نيز راغبى. مى‏ترسى از آنچه قرآن ترسانده است. در اين موقع ثابت قدم و شادمان باش، چه آنكه با وجود اين وضع، آنچه درباره‏ات بگويند به تو زيان نمى‏رساند و اگر برخلاف روشهاى قرآن بودى، چه چيز تو را نزد خودت مغرور مى‏كند.

بيشتر مدح و تمجيدها يا ذم و تكذيبهاى مردم بر اساس واقع‏ بينى و محاسبه‏ى صحيح نيست، بايد از آن دل برگرفت و منقطع بود، تنها عده‏ ى قليلى در جوامع بشرى يافت مى‏شوند كه هر جا خواستند اظهار نظر كنند و نفى و اثبات نمايند، عقل خود را به كار مى‏گيرند، با دقت فكر مى‏كنند، تمام جهات موضوع مورد نظر را بررسى مى‏نمايند، اگر خوب و بدش را تشخيص دادند، منصفانه اظهار نظر مى‏كنند وگرنه سكوت مى‏نمايند،

على (ع) فرمود: و ان لسان المومن من وراء قلبه و ان قلب المنافق من وراء لسانه لان المومن اذا اراد ان يتكلم بكلام تدبره فى نفسه فان كان خيرا ابداه، و ان كان شرا واراه. و ان المنافق يتكلم بما اتى على لسانه، لايدرى ماذا له و ماذا عليه. زبان شخص باايمان در پس قلبش قرار دارد و قلب منافق در پس زبانش. مومن كه مى‏خواهد سخن بگويد، در نفس خود مى‏انديشد، اگر آن را خير و صواب يافت، به زبان مى‏آورد و اگر آن را شر و ناروا يافت پنهان مى‏دارد، و منافق هر چه به زبانش آمد مى‏گويد، نمى‏داند كدام يك به نفع اوست و كدام يك به ضررش

ناهماهنگى برون و درون منافق، عقلش را از تدبر و مطالعه بازمى‏دارد، از اين رو بى‏حساب سخن مى‏گويد و مدح و ذم چنين فردى وزن و ارزشى نخواهد داشت. اميرالمومنين عليه‏السلام فرمودند : لسان العاقل وراء قلبه و قلب الاحمق وراء لسانه. زبان انسان عاقل بعد از قلبش قرار دارد، اما قلب احمق بعد از زبان اوست.

انسان عاقل، اول مى‏انديشد بعد مى‏گويد، اما شخص احمق، اول مى‏گويد بعد مى‏فهمد كه نابجا گفته است. سخنان احمقانه كه ناشى از كوتاه فكرى است، موافقت و مخالفت گوينده را از اثر مى‏اندازد و ارزش آنها را از ميان مى‏برد.

على (ع) فرموده: الشرير لايظن باحد خيرا لانه لا يراه الا بطبع نفسه. انسانى كه با شر و بدى بار آمده است، به احدى گمان خوب نمى‏برد، زيرا همه‏ ى مردم را مانند خودش مى‏پندارد و اعمالشان را حمل بر نادرستى و زشتى مى‏نمايد. چنين فرد آلوده، جامعه را از ديدگاه ناپاكى و بدى مى‏نگرد و زبانش درباره‏ى مردم جز به شر و بدى نمى‏گردد.