ذكر قلبى به اعتبار آثار و نتايج مفيدى كه از خود به جا ى میگذارد، ارزشهاى معنو ى متفاوت دارد.
مهمترين اثر ذكر قلبى آن است كه بتواند انسان را از گناه منصرف كند و سد راه هوى و شهوات نفسانى گردد.
اميرالمومنين (علیه السلام) فرمود: الذكر ذكران: ذكر الله عز و جل عند المصيبه و افضل من ذلك ذكر الله عند ما حرم الله عليك فيكون حاجزا.
ذكر حضرت بارى تعالى دو قسم است: يكى ذكر خداوند است در موقع مصيبت، و برتر از آن ذكر خداوند است در مورد محرمات الهى كه بتواند ياد خدا آدمی را از گناه بازدارد.
حب مال و علاقه به تكثير ثروت از جمله امورى است كه میتواند در زمينه ى تجارت و داد و ستد، آدمی را از مسير پاكى و درستكار ى منحرف كند و به اعمال خائنانه و خلاف انصاف و انسانيت وادار سازد.سودجويى قادر است انسان عاشق مال را از طرفى چنان مجذوب نمايد كه از اطاعت الهى و اداى فرايض يوميه بازماند، متوجه نشود كه وقت نماز رسيده و بايد امر الهى را اجابت كند يا اگر متوجه شود، جاذبه ى مال نگذارد از جاى برخيزد و به نداى پروردگار #لبيك گويد، و از طرف ديگر برا ى نيل به منافع بيشتر، در انجام معاملات به انواع گناهان از قبيل ربا و خيانت، تقلب و دروغ، اغفال مشتر ى و قسمتها ى خلاف واقع، احتكار و كمفروشى، و ديگر اعمالى از اين قبيل دست بزند و راه فساد و تباهى را در پيش گيرد.بازرگانان و پيشه ورانى كه مومن واقعى هستند و همواره دلشان در ياد خداوند است، از اين قبيل خطرات و آلودگيها مصون و محفوظ اند، قرآن شريف درباره ى اينان فرموده:
رجال لا تلهيهم تجاره و لا بيع عن ذكر الله.
مردان باايمانى كه از خلق و خو ى مردانگى برخوردارند، تجارت و داد و ستد، آنان را از ياد خداوند غافل نمینمايد و به انحراف گرايش نمی يابند، اوامر الهى را اطاعت میكنند و از منهياتش اجتناب مینمايند و عمر را به پاكدامنى و درستكارى میگذرانند.
على (علیه السلام) فرموده: من عمر قلبه بدوام الذكر حسنت افعاله فى السر و الجهر.
كسى كه دل خود را با ياد دائمی خداوند آباد نمايد، كارهايش در پنهان و آشكار نيكو خواهد بود.
خداوند در قرآن شريف به پيمبر گرامی (ص) دستور داده:
و اذكر ربك فى نفسك تضرعا و خيفه.
در اعماق قلبت با حال تذلل و تضرع آميخته به خوف، در ياد پروردگارت باش.
گرچه مخاطب آيه، رسول گرامی اسلام (ص) است، ولى اين دستور آموزشى است به تمام اهل ايمان،
زيرا كسى كه در دل خداوند را به ياد دارد، از خلوص واقعى برخوردار است اما ذكر به زبان ممكن است در پاره اى از مواقع رنگ ريا به خود بگيرد.
علاوه بر اين، ذكر قلب است كه اعمال بدن را اصلاح میكند و آنها را به مسير صحيح كه مرضى بار ى تعالى است هدايت مینمايد.
به موجب بعضى از روايات ، پاداش ذكر قلب آنقدر بزرگ است كه جز ذات اقدس الهى كسى نمیداند.
زراره كه از اصحاب امام باقر و امام صادق عليهماالسلام بود، از يكى از آن دو امام (علیه السلام) حديث نموده كه فرمود:
ملك مامور ثبت اعمال مردم نمینويسد مگر آن را كه خودش شنيده است و خداوند در قرآن شريف فرموده:
و اذكر ربك فى نفسك تضرعا و خيفه
«پروردگارت را در دل ياد كن به حال تضرع و ترس».
امام (علیه السلام) فرمود: عظمت ثواب اين ذكر را كه بنده در نفس خود انجام داده است، جز خداوند كسى نمیداند.
به ياد حضرت حق بودن در قلب، ضامن حسن اجراى احكام الهى است.كسى كه همواره دلش به ياد خداوند باشد و خويشتن را در حضور مقدس او احساس نمايد، هرگز فكر مخالفتش را در سر نمیپرورد و مطيع بى قيد و شرط ذات اقدس او خواهد بود.
البته اين موفقيت عظيم نصيب اولياى بزرگ الهى است، اما افراد عادى كه به خداوند ايمان دارند ولى به ياد دائمی او موفق نيستند، بايد مراقبت كنند در مواقعى كه میخواهند قدمی بردارند و حقوق ديگران به آن وابستگى دارد، حتما به ياد خدا باشند تا در پناه او از خطا و تضييع حقوق اين و آن مصون بمانند.
رسول اكرم (ص) فرمود: اذكر الله عند همك اذا هممت و عند لسانك اذا حكمت و عند يدك اذا قسمت.
به ياد خداوند باش در كنار تصميمت وقتى همت میگمارى و در كنار زبانت وقتى حكم میكنى و در كنار دستت موقعى كه تقسيم مینمايى.
نماز در اسلام عبادتى است بزرگ و عامل بسيار موثرى است براى قرب به حضرت بارى تعالى
به موجب روايتى آن كس كه دلش به ذكر دائمی خداوند اشتغال دارد، پيوسته در حال اقامه ى نماز است.
امام باقر (علیه السلام) فرمود: مومن پيوسته در نماز است مادامی كه دلش در ياد حضرت بار ى تعالى است، ايستاده باشد يا نشسته يا در حال درازكش.خداوند در قرآن شريف فرموده:
الذين يذكرون الله قياما و قعودا و على جنوبهم و يتفكرون فى خلق السموات و الارض، ربنا ما خلقت هذا باطلا، سبحانك فقنا عذاب النار.
آنان كه به ياد او هستند در حال قيام و قعود يا موقع ى كه به پهلو دراز كشيدهاند، اينان در آفرينش آسمانها و زمين فكر میكنند و میگويند: پروردگارا! اين جهان را بيهوده نيافريدها ى، تو پاك و منزه ى، ما را از آتش رهاي ى بخش.
كسى كه همواره در ياد خداوند است، فكر بد در سر نمیپرورد و تحت تاثير وسوسهها ى شيطانى و تلقين ها ى خائنانه قرار نمیگيرد، او در پرتو ذكر خداوند، ضميرى روشن و بصيرتى واقعبين دارد، هرگز صراط مستقيم الهى را در شئون مختلف زندگى ترك نمیگويد.
على (علیه السلام) فرمود: دوام الذكر ينير القلب و الفكر.
بر اثر ذكر دائمی خداوند، قلب و فكر نورانى و روشن میشود.
✳️ حضرت زين العابدين عليهالسلام پس از درخواست صلوات بر حضرت محمد و آلش، به پيشگاه الهى عرض میكند:
وَ نَبِّهْنِى لِذِكْرِكَ فِى أَوْقَاتِ الْغَفْلَةِ
بار الها! در مواقع #غفلت به من #بصیرت ، آگاهى و بيدار دلى عطا فرما كه همواره دلم در ياد تو باشد.
حضرت در دعاى #چهل_شش در روز #عید_فطر و #جمعه ، حضرت بارى تعالى را از پاره اى صفات تنزيه مینمايد.
من جمله عرض میكند:
لمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزا، وَ لا إِمْهَالُكَ وَهْنا، وَ لا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً #دعا_چهل_شش_22.
بار الها! مكث و درنگ نمودن تو بر اثر عجز نيست، مهلت دادنت ناشى از سستى و وهن نيست، خوددارى و امساكت معلول غفلت نيست، زيرا خداوند از اين صفات و همانند اينها منزه است.
اما بشر، مخلوق حضرت بارى تعالى است و از عوامل گوناگون طبيعى و اجتماعى متاثر میشود.
امام سجاد (علیه السلام) میخواهد به پيشگاه الهى عرض كند:
بار الها! من خواهان دوام ذكر تو هستم، علاقه مندم همواره دلم به ياد تو مشغول باشد، ممكن است در مواقعى پارها ى از حوادث و رويدادها چند لحظه در ضميرم اثر بگذارد و از ذكر تو غافلم نمايد.
بار الها! بر من منت بگذار و در آن اوقات به ياد خودت متوجهم فرما تا هرگز دلم از ياد تو فارغ نگردد و پيوسته از افتخار ذكرت برخوردار باشم.
🆔 @sahife2