شرح دعای ۴۴ صحیفه سجادیه. قسمت ۴ وَالْحَمْدُ لِلَّه ِ‏الَّذى جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضانَ، شَهْرَ الصِّيامِ، وَ شَهْرَ الِاْسْلامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحيصِ، وَ شَهْرَ الْقِيامِ ... در ادامه شرح دعای ورود به ماه مبارک رمضان (دعای ۴۴ صحیفه سجادیه) به این فراز رسیدیم که امام سجاد علیه السلام، ماه رمضان رو به "شهرالقیام" وصف میکنند. به جهت اهمیت این عبارت، کمی بیشتر بهش خواهیم پرداخت. برای شروع توضیحات ابتدا مقدمه ای رو عرض میکنم تا مفهوم بلند این عبارت مشخص بشه: در اسلام و قران کریم، بحث مهمی وجود داره تحت عنوان "عزم" که معمولا مورد غفلت ما قرار میگیره. عزم واسطه ی "نیت" و "عمل" است یعنی وقتی انسان نیت به انجام کاری میکنه فقط بواسطه عزم ست که میتونه حقیقتا موفق به انجام عمل بشه وگرنه یا اصلا موفق نمیشه یا عمل ناقص و ابتر انجام میشه و نتیجه و اثر نخواهد داشت. تعریف ساده از عزم اینه که: موانع انجام کار رفع بشه و لوازم انجام کار فراهم بشه. پس اگر کسی نیت انجام کاری رو میکنه، می بایست لوازم عملی شدن نیتش رو فراهم کنه و موانع احتمالی به انجام رسیدن نیتش رو هم برطرف کنه؛ به این فرد، صاحب عزم گفته میشه. به عنوان یک نکته مهم و یک گریز کاربردی به این آیه قران اشاره میکنم در خصوص اهمیت عزم که: فاذا عزمت فی الامر فتوکل علی الله" ‏بنابر توضیحات قبل و با توجه به صریح این آیه، فقط صاحبان عزم هستند که میتوانند به خدا توکل کنند و دیگران اگرچه زبانی توکل میکنند اما حقیقتا اتفاقی نمیفته و از امداد الهی برخوردار نخواهند شد/ پس عزم و داشتن عزم بسیار مهمه. با این مقدمه میریم سراغ نکته اصلی و اینکه: اگر مومن نیت صالح و صحیح داشته باشه، صاحب عزم هم باشه و موفق به انجام عمل بشه، خواه عمل دینی و خواه اعمال عادی زندگی، در لسان قرآن و دین به این فرد "قائم" میگن؛ یعنی اگر عملی دینی رو بر اساس رویه فوق انجام بده این فرد در راه دین قیام کرده. به عبارت دیگه تفاوت عملی که بر اساس نیت صحیح و عزم، انجام گرفته با اعمالی که بهمراه موانع و بدون لوازم، صورت گرفته، اینه که عمل بهمراه عزم، نشان دهنده دین و پرچم اسلام محسوب میشه، اما عمل دوم نه تنها سنخیتی با اسلام نداره و نمایانگر اسلام حقیقی فرد نیست، بلکه نفعی هم برای خود فرد نداره و حتی ممکنه مضر به حال او هم باشه. البته هر چقدر ایمان فرد قوی تر باشه و نیتش خالص تر باشه و عازم تر باشه، عمل الهی تر و مقبول تر میشه و اسلام رو بهتر و کامل تر معرفی میکنه و اگر این رویه در وجود کسی تثبیت بشه، تمامی اعمالش نشان دهنده حقیقت اسلام خواهد بود و از وجود او خدا شناخته خواهد شد. بنابر این توضیحات اینکه امام سجاد علیه الشلام ماه مبارک رو به عنوان ماه قیام معرفی میکنه میتونه به این معنا باشه که اگر کسی با نیت خالصانه وارد ماه مبارک و روزه داری بشه و موانع روزه داری رو برطرف کنه و هرچیزی که برای روزه داری صحیح نیازه، فراهم کنه، این فرد قطعا روزه مقبولی رو میگیره و با این کارش نه تنها دینداری حقیقی خودش رو اثبات میکنه، بلکه به نوبه خودش پرچم اسلام حقیقی رو بلند میکنه واضح هم هست که اگر در زندگی روزه مره با کسی مواجه بشیم که علیرغم نگهداری صحیح از جسمش اما تعلق و وابستگی به مادیات نداره و بلکه همه سعیش کمک به دیگران و خالص بودن کارهاش هست، این فرد بسیار محترم و ارزشمند خواهد بود، فردی که برای نیتهای خودش ارزش زیادی قائله و آنچنان به تصمیماتش معتقد و موقن هست که قبل از انجام هرکاری، لوازم انجام اون کار رو فراهم میکنه و موانعش رو از پیش پا برمیداره. پس ماه مبارک رمضان، ماه قیام است ماهی که با نیت خالص و داشتن عزم و انجام صحیح و کامل اعمالمون خصوصا روزه، نماز، ذکر و کمک به دیگران، ما رو از حالت ایستایی و سکون و قعود به حالت ایستادگی، قیام و جهاد حقیقی میرسونه و هرکس به نوبه خودش حقیقت زیبای اسلام رو نشان خواهد داد. ان شاءالله که همگی در راستای درک معارف الهی و عمل صحیح به یکایک دستورات خدا موفق باشیم و جزو قائمین باشیم. @sahifeh_ir

شرح دعای ۴۴ صحفیه سجادیه. قسمت ۱ - ۵ وَالْحَمْدُ لِلَّه ِ‏الَّذى جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضانَ، شَهْرَ الصِّيامِ، وَ شَهْرَ الِاْسْلامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحيصِ، وَ شَهْرَ الْقِيامِ، الَّذى اَنْزَلَ فيهِ الْقُرْانَ، هُدىً لِلنّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ... حضرت سجاد علیه السلام در ادامه دعا، ماه مبارک رمضان را ماهی معرفی میکنند که قرآن در این ماه نازل شده، گرچه این مسئله بسیار مشهوره اما نکاتی در خصوصش وجود داره که می بایست مورد توجه قرار بگیره: اول ارتباط تنگاتنگ قرآن و ماه رمضانه یعنی روزه داری با قرآن-چه قرائتش چه فهمش چه بکار گیریش، ارتباط مستقیم داره و شاید بشه گفت اولین و مهمترین چیزی که روزه داری رو از گرسنگی و تشنگی صرف، جدا میکنه همین ارتباط و انس با قران کریمه که البته با قرائتش آغاز میشه. پس میزان صحت و قبولی روزه مون رو از میزان ارتباط و انس مون با قران کریم متوجه بشیم / البته برای افراد مبتدی قرائت قرآن بطور منظم و با توجه نشونه ی خوبیه اما کسانی که در راه بندگی مبتدی نیستند-یا سنی ازشون گذشته یا این مسیر رو در سالهای قبل تجربه کرده اند- صرف قرائت کفایت نمیکنه و حتما می بایست پیامهای قرآن کریم رو به اندازه درک خودشون دریافت کنند و کسانیکه توانایی و تجربه ی این دو مرحله رو دارند، می بایست زندگیشون رو بر اساس تعالیم قرآن برنامه ریزی و اجرا کنند! متاسفانه اکثر قریب به اتفاق ما در این یک شاخصه مهم روزه و رمضان، ضعف شدید داریم. خیلی ها در خواندن قران هم مشکل دارند چه برسه به دریافت تعالیم قرآنی... دوم اینکه هر مقدار خوراکیهای جسم رو بیشتر و بهتر کنترل میکنیم، ارتباط خدا با ما شفاف تر و بلکه بیشتر و بهتر میشه، همونطور که میدونیم قرائت قرآن، یعنی صحبت کردن خدا با بنده. پس وقتی روزه میگیریم و خوراک رو کنترل میکنیم، می بایست نخستین نتیجه ش انس بیشتر ما با قرآن باشه وگرنه بجای روزه داری، مشغول زجر دادن جسم و روان خودمون هستیم! پس یکی دیگه از شاخصه های روزه داری صحیح و مقبول اینه که خداوند متعال رغبت بیشتری برای صحبت کردن با فرد، داره و ما هم باید بسنجیم به نسبت رتبه ایمانی و معرفتی خودمون چه مقدار روزه مون مورد قبول خداست و چه مقدار رغبت سخن گفتن با ما رو داره. @sahifeh_ir

شرح دعای ۴۴ صحفیه سجادیه. قسمت ۲ - ۵ ادامه سخن در مورد ارتباط تنگاتنگ قرآن و ماه رمضان سوم اینکه انس با قران در ماه مبارک رمضان می بایست به هدایت انسان منجر بشه. یعنی قرائت و درک مفاهیم قران، صرفا یک رسم مذهبی و عادت دینی نیست، بلکه می بایست ما رو در مسیر زندگی-مادی و معنوی- هدایت کنه پس الزاما باید بتونیم حرفهای قرآن رو بفهمیم! که اگر اینطور نیست و بین منطق ما و منطق قرآن سنخیتی وجود نداره و اصطلاحا نمیفهمیم حرف حسابش چیه، باید نتیجه بگیریم از هدایت قرآن کریم بی بهره ایم! پس در ماه مبارک رمضان باید کیفیت روزه داریمون جوری باشه که اولا انس با قران پیدا کنیم ثانیا دست از طرز فکرمون -در هر زمینه ای- برداریم تا قران، منطق جدیدی به ما عنایت کنه. البته کسی که در مسیر بدرستی حرکت میکنه نیاز به دست برداشتن از افکار و عقایدش نداره بلکه بیش از قبل از هدایتگری قران کریم بهره مند میشه. به این نکته ظریف هم اشاره کنم که از مطالب فوق می فهمیم، منطق های مادی و دنیا طلبانه ی ما ریشه در خوراکمون داره و در ماه مبارک و موقع روزه داری، ناخواسته، منطق انسان معنوی تر میشه و نسبت به مادیات و دنیا سختگیری کمتری خواهد داشت. بشرطی که روزه با صدق نیت و خالصانه باشه! چهارم اینکه نزول قرآن کریم در ماه مبارک رمضان و همزمان با ماه روزه، حاوی این پیام مهمه که روزه داران حقیقی بواسطه انس با قران و دریافت مستقیم سخنان حق، می بایست به قدرت تشخیص برسند و بتوانند حق و باطل رو از هم جدا کنند. لذا اگر بدنبال روزه حقیقی و مقبول هستیم می بایست در این ماه مبارک دست از تعصبات و قضاوتهای بی سند و توهمات و خیالاتمون نسبت به دیگران بر داریم! بالاخره خداوند متعال همه عالم رو بکار گرفته تا حداکثر امکان هدایت ما فراهم بشه. در خصوص مسائل انسانی. مسائل جهانی.مسائل سیاسی و حتی نظریه های علمی، می بایست بتونیم دست از تعصب برداریم تا قران راه درست و خداپسندانه رو به ما نشون بده. شاید به همین دلیل هست که نه تنها در ماه مبارک رمضان بلکه در برترین شب این ماه یعنی لیلة القدر، برترین کار، مطالعه» عنوان شده! چرا که اکثریت ما- خصوصا در عصر حاضر که رسانه ها با بمباران خبری و تحلیلی، «فرصت تمرکز و فکر رو از مخاطبین میگیرند، به چنین فضای آرام و بدور از تعصبی که قرآن در ان حاکم و راهنمای مطلق باشه، واقعا و شدیدا محتاج هستیم. پس روزه داری حقیقی و مقبول در سایه انس با قران و درک و دریافت پیامهای قرآن کریمه که نتیجه اش قدرت تشخیص حق و باطل و بصیرت واقعی ست، همچنان که خود قران کریم، فرقان است، روزه دار حقیقی نیز به اندازه خودش هم حق و باطل را خواهد شناخت؛ هم جدا کننده از باطل خواهد بود. پس فکر، سخن، عقیده، روش زندگی و نهایتا ظاهرمان را بسنجیم که چه مقدار نشان دهنده راه حق هست! و در ماه مبارک رمضان و در پناه انس با قران بر دقت و صحت همه اینها بیفزاییم. @sahifeh_ir

شرح دعای ۴۴ صحفیه سجادیه. قسمت ۶ بسم الله الرحمن الرحیم ... فَاَبانَ فَضيلَتَهُ عَلى‏ سآئِرِ الشُّهُورِ بِما جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُماتِ الْمَوْفُورَةِ، وَ الْفَضآئِلِ الْمَشْهُورَةِ، فَحَرَّمَ فيهِ مااَحَلَّ فى غَيْرِهِ اِعْظاماً، وَ حَجَرَ فيهِ الْمَطاعِمَ وَالْمَشارِبَ اِكْراماً، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لايُجيزُ - جَلَّ وَ عَزَّ – اَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ، وَ لايَقْبَلُ اَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ... در ادامه شرح دعای ۴۴ صحیفه سجادیه به فرازهایی رسیدیم که در ضمن وصف ماه مبارک رمضان، جلوه ای از حقیقت بهشت رو بیان میکنه و مرز خدامحوری و معنویت گرایی از مادیگرایی رو به وضوح نمایان میکنه. گذشته از اینکه این فرازها بر معرفتمون اضافه میکنه و ترسیم دقیقی از بهشت موعود بدست میده، یکی از آفات مهم دینداری خصوصا در عصر ما رو روشن میسازه که چه بسا خیلی از ما روزه دارها گرفتارش باشیم و البته اهل علم و تحقیق بیش از دیگران دچار چنین عارضه ی خطرناکی هستند. این بخش از دعا که ۶ فراز داره در۴ فراز نخست بحث معنویت گرایی رو مطرح میکنه و در ۲ فراز دیگه به حقیقت زمان اشاره میکنه که مجموع اینها در ضمن ارائه تعریفی از روزه داری و رمضان حقیقی، وصف زیبایی از بهشت رو هم عرضه میکنه.در این باره نکاتی وجود داره که به ترتیب بیان میشه: اول اینکه رمضان به عنوان یکی از ماههای سال و قرار گرفتن در زمان دنیایی، واجد خصوصیاتی ست که اون رو از ۱۱ ماه دیگه متمایز میکنه و برتری میبخشه و اون امتیاز محدودیتها و محرومیتهای پرتعداد مادیست. یعنی ماه مبارک رمضان، ماه محدودیت شدید در مادی شدن و از مادیات بهره بردن است. گویی در طول سال که دنیا با زرق و برق ذاتی خودش انسان رو مشغول میکنه-حتی با حلالها- ماه مبارک، یک ترمز شدید در این روند ایجاد میکنه و حتی بسیاری از حلالها محدود و ممنوع میشه. گرچه در وهله اول این محدودیتها سخت و بیجا به نظر میرسه اما با کمی دقت متوجه خواهیم شد که پیام اصلی این ممنوعیتها اینه که ای انسان ریشه و اصل تو برای این دنیا نیست که اینگونه اسیر و گرفتار دنیا و مادیات شده ای! تو موجودی معنوی و آسمانی هستی که برای انجام ماموریتی خاص به زمین امده ای پس دنیا و مادیات را رها کن تا به اصلت خود بازگردی! پس نخستین نکته در خصوص ممنوعیت و محدودیت خوردن در ماه مبارک رمضان این است که در طول ۱۱ ماه شیطان با روشهای مختلف موفق به نفوذ در جسم انسان میشه و در این یک ماه باید تلاش کنیم جسم رو از وجودش پاک کنیم. دوم اینکه رمضان به عنوان یک محدوده خاص زمانی، قرار است انسان پاک شده از نفوذ شیطان را به زمان حقیقی و ملکوت متصل کند پس، رعایت زمان شروع و خاتمه آن بسیار مهم است همچنان که رعایت ساعتهای شروع و تمام روزه داری بسیار مهم و تعیین کننده است و همچنان که رعایت همه ساعات آن بسیار دقیق و مهم و موثر است. پس درک شب اول ماه رمضان از حیث نجوم و مشاهده هلال نو بسیار مهم است چرا که کوچکترین تاخیر و تقدم باعث راه نیافتن به مسیر زمان حقیقی خواهد شد. ناگفته نماند که همه این دقتهای زمانی برای رسیدن به درک لیلة القدر است که از یک عمر بهتر و برتر است و اگر کسی بتواند لحظاتی از لیلة القدر را درک کند، در حقیقت همه عمرش را در نهایت فایده و تعالی گذرانده و عملا وارد یک سیر زمانی- معراج- خواهد شد. ان شاءالله که همگی در درک معارف الهی و عمل به دستورات خداوند متعال موفق باشیم و خصوصا ماه مبارک رمضان رو بدرستی بشناسیم و قدر بدانیم. @sahifeh_ir

شرح دعای ۴۴ صحفیه سجادیه. قسمت ۱-۷ بسم الله الرحمن الرحیم ...ثُمَّ فَضَّلَ لَيْلَةً واحِدَةً مِنْ لَياليهِ عَلى‏ لَيالى اَلْفِ شَهْرٍ، وَ سَمّاها لَيْلَةَ الْقَدْرِ، تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فيها بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ امْرٍ، سَلامٌ، دآئِمُ الْبَرَكَةِ اِلى‏ طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلى‏ مَنْ يَشآءُ مِنْ عِبادِهِ بِما اَحْكَمَ مِنْ قَضآئِهِ.... در ادامه شرح دعای ۴۴ صحیفه سجادیه به فرازی رسیدیم که حضرت زین العابدین علیه السلام، لیلة القدر رو به عنوان شبی که در ماه مبارک رمضان قرار داده شده، تفسیر و توصیف میفرمایند. بدلایلی که برخی اشاره خواهد شد، درک لیلة القدر از درک و توان علمی و ظرفیت انسانهای عادی خارجه لیلة القدر یکی از شبهای ۱۹-۲۱-۲۳-۲۷ رمضانه که قرآن در اون شب بطور کامل بر پیامبر نازل شده و بلکه در اون شب نزول پیدا کرده. گرچه شبهای ۲۳ و ۲۷ احتمال بیشتری داره و شب ۲۳ از بین دو احتمال بالاتری داره. در هر صورت تمام برنامه ی الهی برای خلقت خصوصا انسانها در یک زمان خاصی از عالم لوح به مرتبه ای پایین تر نزول پیدا کرده تا در عالم علم تجلی کنه و در قالب بیان به دست انسان کامل برسه، لذا کسی توان درک این نزول و درک زمان این نزول رو خواهد داشت که توان صعود به این عوالم عالی رو داشته باشه. پس عملا راه درک لیلة القدر برای انسانهای عادی بسته است اما این سوال پیش میاد که پس این همه سفارش و تاکید برای چیست؟ دو نگاه کلی نسبت به لیلة القدر وجود داره- که ممکنه تابحال یکایک ما بهش بی توجه بودیم- یک نگاه میگه لیلة القدر برای همه ماست و بریم و دعا کنیم و سرنوشت خودمون رو بدست خودمون رقم بزنیم اونم در یک شب-بلکه در یکی دو ساعت- با چند دعایی که بین همه مشترکه، با اینکه همه با هم فرقهای اساسی دارند. یک نگاه میگه لیلة القدر مخصوص انسان کامله چون او توان عروج به عوالم بالاتر رو داره و این ظرفیت رو داره که قرآن رو به یکباره دریافت کنه و وجودش معنای قران باشه لذا در قدرت اوست که در یک شب خاص همه برنامه زندگی مادی و معنوی انسانها و بلکه عالم رو دریافت کنه چرا که قرآن صریحا و مکررا میفرماید در لیلة القدر، ملائکه نازل میشوند -برای آوردن برنامه خداوندی و دیگر امور-و روح نازل میشود و خلاصه عالم معنا به عالم ماده عرضه میشود. پس درک لیلة القدر در توان انسان کامل است و بس و اگر کسی نسبت به او معرفت داشت، اعتماد داشت و امور را به او واگذار کرد، عملا به اندازه وسع خودش لیلة القدر را بواسطه امام معصوم درک خواهد کرد. با این مقدمات و با توجه به فرازهای این دعا در خصوص لیلة القدر، درمی یابیم کسی که به امام معصوم معتقد است و شناخت صحیحی از او دارد، در ذیل توجه او به درک لیلة القدر نائل میشود. اما سوال این است که درک لیلة القدر یعنی چه؟ یعنی کسی که فرضا این شب بزرگ را درک میکند چه میشود؟ زندگی اش، فکرش، عملش و...چه میشود که دیگران اینگونه نخواهند شد؟! @sahifeh_ir

شرح دعای ۴۴ صحفیه سجادیه. قسمت ۲-۷ ادامه شرح قسمت ۷ دعای ۴۴ حضرت سجاد علیه السلام به زیبایی پاسخ این سوال مهم و تعیین کننده را بیان میفرمایند که ماموران الهی در این شب فرود می آیند تا "سلام" را بر هر کس که خدا بخواهد برسانند. یعنی کسی که در لیلة القدر "سلامتی به جمیع مراتبش" رو دریافت کنه، همون کسی است که این شب بزرگ رو درک کرده. البته معنای سلام و سلامتی واضحه، از سلامتی در جسم گرفته تا سلامتی در فکر و قلب و نهایتا اعمال و رفتار؛ پس محاسبه کنیم که در لیلة القدر گذشته چه مقدار سلامتی و اکسیر زندگی بخش به ما عنایت شده که تا امسال و لیله القدر پیش رو از ان بهره مند هستیم؟! پس: اول و مهم، سلامت قلب است. قلب مرکز عقاید ماست! پس ببینیم چه مقدار عقاید درست و مستند و قطعی مان در این یکسال گذشته در اثر شبهات، تهاجمات شیطان و عوامل دیگر صدمه ندیده و هنوز که هنوز است سالم باقی مانده است؟! امام علی علیه السلام فرمودن که مومن حقیقی کسی است که حلال را همیشه حلال بداند و حرام را همیشه حرام بداند! خب ببینیم از سال گذشته تا به امروز اینگونه بوده ایم یا خیر؟! دوم، برویم سراغ افکارمان! آیا افکار و ایده هایمان از سال گذشته تا امروز سالم باقی مانده اند؟ آیا انحرافات مختلفی که خصوصا این روزها با شبکه ها و رسانه های پیچ در پیچ منتشر میشود، در ذهن ما هم نفوذ پیدا کرده و نسبت به چیزهایی سست یا متمایل شده ایم؟! سوم، اعمال و رفتارمان را بسنجیم که از لیلظ القدر گذشته تا امروز چه مقدار سالم باقی مانده است؟! خصوصا حرف زدن و استفاده از زبان! نگاه...دست...پا...همه اعضاء و جوارحمان... و نهایتا به سراغ جسم برویم که از سال قبل تا امروز چه مقدار سالم مانده است؟! اگر سالم مانده چرا و اگر بیماری و صدمه دیده، چرا؟ پس با این محاسبات میشود فهمید که چه مقدار لیلة القدر سال گذشته را درک کرده ایم و یا اینکه خدای نخواسته یله و رها بوده ایم؟! با قلبی متلاشی، افکاری از هم پاشیده و باری به هر جهت، اعمالی بدون محاسبه، زبانی که مدام میجنبد، چشمی که همه چیز را میبیند و جسمی که با ناشکری عملی و خوراک ناسالم یا خیانت در امنت الهی به مریضی و درد گرفتار شده است. با این توضیحات مسیر درک لیلظ القدر روشن میشود که با شناخت امام عصر علیه السلام و توسل حقیقی به او میتوان بیشترین سلامتی را برای قلب و فکر و اعمالمان دریافت کنیم و در نتیجه هدایت الهی زندگی مان را فرا بگیرد... ما نیز به نوبه خود از نزول روح بهره بگیریم و فرو امدن ملائکه را با نورانی ساختن دل و جان و بلکه زندگی مان درک کنیم...پس راه درک لیلة القدر برای کسی که امام زمانش را به قدر توانش می شناسد نه تنها بسته نیست بلکه بهترین و برترین شب برای اوست. ان شاءالله @sahifeh_ir